Πως σκέφτονται οι γάτες! Ένα ερώτημα τόσο εύλογο και αυτονόητο για τους ανθρώπους, αλλά που σε πρώτη φάση δεν είμαι σίγουρος αν είναι ένα σωστό ερώτημα, αν έχει να κάνει με τις γάτες! Πριν κάνω την έρευνά μου θα πω ό,τι μου έρχεται στο κεφάλι από την δική μου εμπειρία και στη συνέχεια θα παραθέσω λίγο ακόμη πράγματα και ελπίζω να ρίξω λίγο φως στο ενδιαφέρον (τουλάχιστον για μένα) αυτό ερώτημα.
Πως σκέφτονται οι γάτες - οι .. σκέψεις του Τσίτσου
Λοιπόν τα παρακάτω τα μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη και με σοβαρές πιθανότητες να κάνω κάποια λάθη. Στον άνθρωπο η διαδικασία της σκέψης (conception) περιλαμβάνει (διορθώστε με αν κάνω λάθος) λεκτικά σύμβολα (τις λέξεις) και αναμνήσεις (οπτικες, ηχητικές κοκ). Ο συνδυασμός των αναμνήσεων με τις λεκτικές περιγραφές είναι ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό των σκέψεων στον χούμαν.
Στη γάτα όμως συμβαίνει αυτό; Προφανώς η γάτα δεν έχει τον λεκτικό κώδικα του ανθρώπου. Ωστόσο ξεκάθαρα έχει αναμνήσεις – η μνήμη της είναι πολύ δυνατή – διαβάστε το σχετικό μου άρθρο ΕΔΩ. Συνεπώς όπως και αν σκέφτονται οι γάτες, η διαδικασία της σκέψης είναι μοιραία κάπως διαφορετική από αυτή του ανθρώπου.
Για να καταλάβουμε όμως περισσότερα θα σας περιγράψω τα πορίσματα της έρευνάς μου:
Τι σκέφτονται οι γάτες όλη μέρα;
Οι ειδικοί λένε ότι η αποστασιοποιημένη συμπεριφορά των γατών μπορεί να τις κάνει να φαίνονται… περιορισμένες (διανοητικά). Στην πραγματικότητα, οι γάτες μπορούν να σκέφτονται για διάφορα θέματα, αλλά όχι στο ίδιο επίπεδο με τους ανθρώπους.
Ωστόσο, οι γάτες ΔΕΝ μπορούν να σκεφτούν τα εξής:
- Μελλοντικά πιθανά συμβάντα
- Παρελθοντικά γεγονότα
- Τους εαυτούς τους
- Πώς νιώθουν για τους ανθρώπους
- Το περιβάλλον τους
Οι γάτες δεν μπορούν να ονειροπολούν ή να συλλογιστούν το νόημα των πραγμάτων, επειδή δεν έχουν ένα. “δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας” (default mode network). Αυτή η ομάδα τμημάτων του εγκεφάλου διασυνδέεται και ενεργοποιείται όταν οι άνθρωποι σκέφτονται, ενώ δεν κάνουν κάτι άλλοι. Όταν δεν είμαστε συγκεντρωμένοι σε έναν στόχο, αφήνετε το μυαλόσας να περιπλανηθεί και το δίκτυο προεπιλεγμένων λειτουργιών σας είναι ενεργό.
Πως μπορούν οι γάτες να σκέφτονται;
Όταν μια γάτα ξεκουράζεται με κλειστά μάτια, δεν σκέφτεται τίποτα. Ωστόσο, όταν της παρουσιάσετε ένα νέο παιχνίδι, θα χρησιμοποιήσει τη “μνήμη εργασίας” της (working memory) για να μάθει για το νέο αντικείμενο.
Συγκεκριμένα θα το οπτικοποιήσει στο μυαλό της (θα καταχωρησει την οπτική εικόνα του στη μνήμη της) και θα συνδέσει αυτή την εικόνα υποσυνείδητα με μια προηγούμενη εμπειρία. Αυτό θα την βοηθήσει να προσδιορίσει εάν το παιχνίδι είναι ασφαλές ή όχι!
Και ανάλογα με τις προηγούμενες εμπειρίες της, θα αντιδράσει διαφορετικά. Αυτός είναι ο λόγος που μερικές γάτες επιτίθενται σε νέα παιχνίδια από την αρχή, ενώ άλλες είναι αδιάφορες ή φοβισμένες.
Η μνήμη εργασίας των γατών είναι ενεργή μόνο όταν παρουσιάζονται νέες πληροφορίες. Μόλις η γάτα εξοικειωθεί με το παιχνίδι, δεν θα σκεφτεί να παίξει μαζί του, καθώς ενεργεί αποκλειστικά με βάση το ένστικτο (θα παίξει ενστικτωδώς μαζί του).
Πως είναι η διαδικασία της σκέψης στη γάτα;
Όταν μια γάτα χαλαρώνει και δεν προσέχει κάτι, δεν σκέφτεται τίποτα. Μπορείτε να το δείτε ως μια κατάσταση διαλογισμού όπου η γάτα μπορεί να αισθάνεται ικανοποίηση, υπνηλία κ.λπ., αλλά δεν μπορεί να σκεφτεί τα συναισθήματά της (νιώθει πχ ευχαριστημένη αλλά δεν σκεφτεται ότι νιώθει ευχαριστημένη). Αυτή την κατάσταση θα την ζήλευαν οι πιο μεγάλοι ζεν μάστερ, πρέπει να σας πω!
Η γάτα μπορεί να ενεργοποιήσει τη μνήμη εργασίας της όταν κάτι την διαταράσσει ή την αποσπά από αυτήν την “διαλογιστική” κατάσταση. Αυτή η διαδικασία σκέψης της επιτρέπει να αντιδρά με τον σωστό τρόπο όταν αντιμετωπίζει ορισμένες καταστάσεις.
Η μνήμη εργασίας είναι το γνωστικό σύστημα που μπορεί να κρατήσει πληροφορίες για μικρό χρονικό διάστημα. Ειδικότερα, το κάνει αυτό για να καθοδηγήσει τη λήψη αποφάσεων. Ακούγεται σαν την βραχυπρόθεσμη μνήμη, και πολλοί άνθρωποι μπερδεύουν τα δύο, αλλά υπάρχει μια διαφορά: Η βραχυπρόθεσμη μνήμη παίρνει πληροφορίες και τις απελευθερώνει γρήγορα. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιήσαμε τις πληροφορίες για κάτι ή όχι.
Ωστόσο, η Μνήμη εργασίας λαμβάνει πληροφορίες για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, και αυτό γίνεται ειδικά ώστε μια γάτα να μπορεί να χειριστεί την απόδοσή της σε γνωστικές εργασίες.
Πότε χρησιμοποιούν οι γάτες τη μνήμη εργασίας;
Εάν διδάσκετε τη γάτα σας πώς να κάνει hi5 με το χέρι σας χρησιμοποιώντας λιχουδιές, θα χρησιμοποιήσει τη μνήμη εργασίας της.
Συγκεκριμένα, θα συνδέσει την πράξη του αγγίγματος του χεριού σας με ένα νόστιμο σνακ. Θα αξιοποιήσει τη μνήμη εργασίας της για να θυμάται τι πρέπει να κάνει για να πάρει τη λιχουδιά καθώς μαθαίνει πώς να ολοκληρώσει την πράξη.
Αυτό λειτουργεί μόνο όταν η γάτα μαθαίνει το κόλπο. Μόλις μάθει το κόλπο και το αποθηκεύσει στη μακροπρόθεσμη μνήμη του, πλέον δεν θα χρειάζεται να σκεφτεται ενεργά.. θα συνδέσει ενστικτωδώς τη χειρονομία του high-five με το σνακ και θα το κάνει από συνήθεια (χωρίς να σκέφτεται ενεργά)
Σε τι.. γλώσσα σκέφτονται οι γάτες;
Οι γάτες προφανώς δεν σκέφτονται στις ανθρώπινες γλώσσες γιατί δεν τις ξέρουν. Όμως μπορούν να ανταποκριθούν σε συνδυασμούς ερεθισμάτων, ηχητικών και οπτικών. Ο τόνος της φωνής σας, η ένταση, τα χαρακτηριστικά του προσώπου και η γενικότερη εικόνα (πχ αν κρατάτε μια κονσέρβα στο χέρι σας) είναι τα στοιχεία που θα αξιοποιήσει η γάτα για να καταλαβεί και να ανταποκριθεί. Γι’ αυτό στο θέμα των φωνητικών εντολών είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιείτε πάντα συγκεκριμένο τόνο/συχνότητα/ένταση φωνής.
Για να το λήξουμε αυτο.. οι γάτες δεν σκέφτονται σε ΚΑΜΙΑ ΓΛΩΣΣΑ. Στον άνθρωπο έχει βρεθεί μια περιοχή στον εγκέφαλο (περιοχη Wernecke) που σχετίζεται με την κατανόηση της γλώσσας. Στην γάτα δεν έχει βρεθεί αντίστοιχη περιοχή!
Πως σκέφτονται οι γάτες χωρίς γλώσσα;
Αφου ξεκαθαρίσαμε ότι οι γάτες σκέφτονται χωρίς γλώσσα τότε προκύπτει το ερώτημα πως στο καλο σκέφτονται οι γάτες; Σε αυτό το σημείο πρέπει να σας πω οτι και εσεις οι χούμανς δεν σκέφτεστε πάντα με λέξεις, αλλά πολύ συχνά με εικόνες (ή και ήχους).
Η γάτα φαίνεται οτι χρησιμοποιεί αυτά τα πρωτογενή ερεθίσματα που έχουν καταχωρηθεί στη μνήμη της, χωρίς να βάζουν το ενδιάμεσο φίλτρο των λέξεων (των συμβολών που δηλαδή συνδέονται με τα πρωτογενή ερεθίσματα).
Ούτε και εγώ δεν μπορώ καλά καλά να συλλάβω αυτή τη διαδικασία, αλλά νομίζω ότι και εσείς οι άνθρωποι κάποιες φορες σκέφτεστε χωρίς λέξεις, μόνο με τα πρωτογενή ερεθίσματα, όχι;
Πω, αυτό ήταν ένα από τα πιο συναρπαστικά άρθρα που έχω γράψει – ελπίζω να το βρήκατε και εσείς ενδιαφέρον! Εσείς καταλαβαίνετε πως σκέφτεται η γάτα σας;
Κλείνοντας θα ήθελα να σας πω να διαβάστε και το κάπως σχετικό άρθρο (που εν μέρη απαντήθηκε και εδώ) για το επίσης ενδιαφέρον ερώτημα αν οι γάτες καταλαβαίνουν τι τους λεμε; Βρείτε την απάντηση ΕΔΩ!
Σχόλια