Τι είναι ο λωτός;
Ο λωτός είναι σε πολλούς γνωστός από τη μυθολογία, μιας και στην Οδύσσεια του Ομήρου γίνεται αναφορά στο νησί των Λωτοφάγων, όπου όσοι έτρωγαν το γευστικό αυτό φρούτο, ξεχνούσαν ό,τι τους βασάνιζε και έπαυαν να έχουν κίνητρο να κυνηγήσουν τους στόχους τους.
Γύρω από το λωτό επικρατεί συχνά σύγχυση, καθώς στην Ελλάδα ονομάζουμε έτσι τόσο το φρούτο με την επίσημη ονομασία Διόσπυρος (Diospyros), από την οικογένεια των Εβενοειδών (Ebenaceae), όσο και το φυτό lotus, sacred lotus ή Indian lotus (Nelumbo nucifera) που χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες στην Ασιατική κουζίνα και την παραδοσιακή ιατρική.
Ο γνωστός σε εμάς λωτός (διεθνώς Persimmon), αποκαλείται επίσης «τροφή των Θεών», ενώ αποτελεί και το εθνικό φρούτο της Ιαπωνίας. Έχει πορτοκαλί χρώμα (από κίτρινο έως κόκκινο) και τον βρίσκουμε στην αγορά από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Δεκέμβριο.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι οι λωτοί που αναφέρονται στα κείμενα της αρχαίας Ελλάδας, είναι σχεδόν βέβαιο πως αφορούν άλλα είδη φυτών και όχι τον Διόσπυρο!
Γενικά, υπάρχουν διάφορες ποικιλίες του φρούτου (π.χ. Hachiya, Fuyu, μηλολωτός), με συγκεκριμένες από αυτές να είναι επικρατέστερες ανά γεωγραφική περιοχή. Η γενική κατηγοριοποίηση που αφορά τους λωτούς, διαχωρίζει τις ποικιλίες τους σε στυφές και μη στυφές (non-astringent).
Τα ώριμα φρούτα από τις ποικιλίες που συναντάμε στην αγορά, χαρακτηρίζονται ως γλυκά και ιδιαίτερα νόστιμα, ενώ όταν το φρούτο δεν έχει ωριμάσει αρκετά, παρουσιάζει κατά βάση πικρή και στυφή γεύση.
Όσον αφορά το lotus που συναντάμε στο εξωτερικό, είναι ένα φυτό με μεγάλη σημασία για τον Ασιατικό πληθυσμό, το οποίο διαθέτει άνθη, φύλλα και ρίζωμα που χρησιμοποιούνται τόσο στη γαστρονομία όσο και στην ιατρική τους παράδοση.
Τι βιταμίνες έχει ο λωτός;
Οι λωτοί (Diospyros) αποτελούν πηγή πλήθους θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά, που περιέχονται σε διαφορετικές ποσότητες ανάλογα με την ποικιλία. [1]
Συγκεκριμένα, είναι πλούσιοι σε κάλιο, φώσφορο, μαγγάνιο, ασβέστιο και στις βιταμίνες Α & C, ενώ περιέχουν και ορισμένες βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β6, Β9). Ακόμη, αποτελούν πηγή ωφέλιμων φυτοχημικών συστατικών (καροτενοειδή, προανθοκυανιδίνες, φλαβονοειδή, τανίνες). [1]
Ένας μέτριος λωτός ζυγίζει περίπου 170 γραμμάρια και αποδίδει λίγες – για το βάρος του – θερμίδες, περιέχει ελάχιστα λιπαρά και είναι ελεύθερος χοληστερόλης. Από την άλλη πλευρά, περιέχει σε μεγάλη ποσότητα υδατάνθρακες, φυτικές ίνες και νερό. [2]
Πιο αναλυτικά, τα 168 γραμμάρια περιέχουν κατά προσέγγιση: [2]
- Ενέργεια: 118 kcal
- Νερό: 130 g
- Πρωτεΐνη: 1 g
- Λίπος: 0.3 g
- Υδατάνθρακες: 31 g
- Φυτικές ίνες: 6 g
- Σάκχαρα: 21 g
- Ασβέστιο: 13 mg
- Φώσφορο: 29 mg
- Κάλιο: 270 mg
- Χαλκό: 0.2 mg
- Μαγγάνιο: 0.6 mg
- Βιταμίνη Α: 136 mcg
- Βιταμίνη C: 12.6 mg
- Λυκοπένιο: 267 mcg
- Λουτεΐνη & Ζεαξανθίνη: 1400 mcg
Από την άλλη πλευρά, η ρίζα του lotus (Nelumbo nucifera), είναι και αυτή υψηλή σε θρεπτική αξία. Μισή κούπα βρασμένου ριζώματος (60g) αποδίδει περίπου 40 θερμίδες και περιέχει 10g υδατανθράκων, 2g φυτικών ινών, 0.3g απλών σακχάρων και 1g πρωτεΐνης. Επιπλέον, είναι πολύ καλή πηγή βιταμίνης C (14.6 mg) και βιταμινών του συμπλέγματος Β. [3]
Πού κάνει καλό ο λωτός;
Υπάρχει λόγος που ο λωτός (Διόσπυρος) καταναλώνεται εδώ και πολλά χρόνια από πλήθος διαφορετικών πολιτισμών. Χάρη στα πολύτιμα συστατικά που περιέχει, υποστηρίζει την υγεία του οργανισμού και προστατεύει από πλήθος παθήσεων. [1]
Συγκεκριμένα, είναι ωφέλιμος για την υγεία των ματιών και για την όραση, κάτι το οποίο οφείλεται στην υψηλή του περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α και αντιοξειδωτικά φυτοχημικά συστατικά (π.χ. λουτεΐνη). [1]
Επιπλέον, προλαμβάνει την εμφάνιση διαφόρων νόσων, μέσω της προστασίας που παρέχει από την οξειδωτική φθορά (αντιοξειδωτική δράση). Έχει φανεί, μάλιστα, πως η κατανάλωσή του συμβάλλει στην υγεία της καρδιάς και στην προστασία από νευροεκφυλιστικές νόσους (π.χ. Alzheimer). [1]
Ακόμη, υποστηρίζει την άμυνα του οργανισμού (ανοσοενισχυτικό) και προστατεύει από τη φλεγμονή (αντιφλεγμονώδης δράση), ενώ συμβάλλει έμμεσα και στον έλεγχο του βάρους, καθώς περιέχει λίγες θερμίδες, οδηγεί γρήγορα σε κορεσμό και δρα κατά της δυσκοιλιότητας. [1]
Τέλος, ο λωτός μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της χοληστερόλης και στη διατήρηση υγιούς αρτηριακής πίεσης, ενώ προστατεύει από τον διαβήτη και την αθηροσκλήρωση. [1][4]
Από την άλλη, το lotus είναι και αυτό εξαιρετικά θρεπτικό και χρησιμοποιείται από τα πολύ παλιά χρόνια στην παραδοσιακή και εναλλακτική ιατρική (Αγιουρβέδα, Κινεζική ιατρική, κ.ά.). Σύμφωνα με έρευνες – αν και απαιτούνται περισσότερα δεδομένα που να αφορούν ανθρώπους – το lotus έχει τις εξής ιδιότητες: [5][6]
- Αντιοξειδωτικό
- Αντιφλεγμονώδες
- Αντιβακτηριδιακό
- Αντιμυκητιασικό
- Αντιδιαβητικό
- Αντιπυρετικό
- Αντιδιαρροϊκό
- Αποχρεμπτικό
Επιπλέον, φαίνεται πως βοηθά τα άτομα με έντονο στρες, υποστηρίζει την πεπτική λειτουργία και τη στοματική υγιεινή, βοηθά στη λιπώδη διήθηση του ήπατος, ενώ και αυτό συμβάλλει στη μείωση της χοληστερόλης, της αρτηριακής πίεσης και στον έλεγχο του βάρους. [5][6]
Ακόμη, το lotus ενισχύει την ομορφιά και την υγεία του δέρματος, γι’ αυτό και το συναντάμε ως βασικό συστατικό σε πολλά προϊόντα ομορφιάς, όπως:Jowae Anti-imperfections Purifying Gel: Βασισμένο στην κορεάτικη φιλοσοφία, μια ρυθμιστική κρέμα-τζελ για μικτές και λιπαρές επιδερμίδες, που καταπολεμά τις ατέλειες, αφήνοντας την επιδερμίδα φρέσκια και λαμπερή.
Organic Shop Indian Lotus: Κρέμα σώματος με βιολογικό λωτό και 5 θρεπτικά φυτικά έλαια.
7DAYS Go Vegan Blue Day Anti-Stress: Μάσκα ομορφιάς για αποτοξίνωση και ελαστικότητα της επιδερμίδας. Εδώ ο λωτός συνδυάζεται με μύρτιλα, μάτσα και αγαύη!
Πώς τρώγεται ο λωτός;
Ανάλογα με τον λωτό στον οποίο αναφερόμαστε, υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι χρήσης του στην κουζίνα, με το φρούτο να καταναλώνεται – όπως είναι ευνόητο – και ως έχει!
- Λωτός (Διόσπυρος)
Ο λωτός, πέρα από ένα ιδανικό σνακ για κάθε στιγμή της ημέρας, μπορεί να προστεθεί – ως έχει ή αποξηραμένος – σε σαλάτες, μπολ με δημητριακά//γκρανόλα, γιαούρτι, frozen yogurt ή και σε παγωτό.
Με τον λωτό μπορείτε να φτιάξετε και υπέροχη μαρμελάδα, τάρτες, κέικ και άλλα γλυκά (π.χ. πουτίγκα και ζελέ), ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην παρασκευή ψωμιού και ενεργειακών μπαρών (energy bars).
Ακόμη, το μαλακό εσωτερικό του ώριμου λωτού μπορεί να προστεθεί σε θρεπτικά smoothies ή να χρησιμοποιηθεί για να φτιάξετε μοναδικές σάλτσες με γλυκιά γεύση που θα απογειώσουν τη γευστική εμπειρία στα φαγητά σας.
Lotus (Nelumbo nucifera)
Σχεδόν όλα τα μέρη του lotus είναι εδώδιμα (άνθη, σπόροι, ρίζωμα) και χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ασία. Η ρίζα (lotus root), συγκεκριμένα, αποτελεί τυπικό συστατικό σε διάφορες σούπες, καθώς αναβαθμίζει τη γεύση και τη θρεπτική αξία του γεύματος.
Το lotus χρησιμοποιείται και ως βελτιωτικό γεύσης σε διάφορα ροφήματα και γλυκά, ενώ τα όμορφα άνθη του και η ρίζα του, η οποία διαθέτει σχήμα που θυμίζει χιονονιφάδα ή λουλούδι, προστίθενται συχνά στα φαγητά ως γαρνιτούρα.
Λωτός: Παρενέργειες
Τόσο το φρούτο λωτός όσο και το φυτό lotus θεωρούνται γενικά ασφαλή για κατανάλωση και παρουσιάζουν ελάχιστες παρενέργειες.
Λωτός (Διόσπυρος)
Όπως είναι αναμενόμενο, εφόσον το συγκεκριμένο φρούτο καταναλώνεται ευρέως, είναι απόλυτα ασφαλές και μάλιστα πολύ θρεπτικό! Στα πάντα, όμως, χρειάζεται μέτρο.
Συστήνεται να μην τρώτε πάρα πολλά μαζί, καθώς η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να είναι επικίνδυνη, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του φρούτου σε τανίνες. Ιδιαίτερα αν καταναλώνουμε πολλούς λωτούς με άδειο στομάχι – μπορεί να οδηγηθούμε σε διάρροια, ή/και αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Ακόμη, σπάνια, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί αλλεργική αντίδραση. Σε αυτήν την περίπτωση, τα συμπτώματα δεν είναι συγκεκριμένα, αλλά περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο ναυτία και στομαχόπονο. [7]
Lotus (Nelumbo nucifera)
Το Lotus είναι ασφαλές, όταν χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα ή για την παρασκευή κάποιου αφεψήματος. Όταν λαμβάνεται, ωστόσο, ως συμπλήρωμα διατροφής ή καταναλώνονται μεγάλες δόσεις αυτού, αξίζει να τονιστεί ότι αντενδείκνυται σε εγκυμοσύνη και θηλασμό, σε περίπτωση λήψης αντιδιαβητικής αγωγής ή/και αν έχετε κάποιο προγραμματισμένο χειρουργείο (διακοπή τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν την επέμβαση).
Όταν λαμβάνεται ως συμπλήρωμα διατροφής, θα πρέπει να ακολουθούνται πάντα οι οδηγίες σχετικά με τη συνιστώμενη δόση ανά ημέρα.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι σπανίως η κατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει κνησμό ή άλλου είδους δερματικό ερεθισμό.
Συμπερασματικά
Τόσο ο λωτός, όσο και το lotus έχουν πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας, αλλά και την ομορφιά μας! Το όμορφο πορτοκαλί φρούτο που όλοι γνωρίζουμε αξίζει μια θέση στην κουζίνα μας. Ας εκμεταλλευτούμε τους λιγοστούς μήνες που είναι διαθέσιμο, για μοναδικές γευστικές εμπειρίες!
Πηγές:
1.Persimmon (Diospyros kaki) fruit: hidden phytochemicals and health claims
2.Persimmons, japanese, raw
3.Lotus root, cooked, boiled, drained, without salt
4.Food Ingredients That Inhibit Cholesterol Absorption
5.Phytochemical Profile and Biological Activity of Nelumbo nucifera
6.Lotus seeds (Nelumbinis semen) as an emerging therapeutic seed: A comprehensive review
7.Allergy caused by ingestion of persimmon (Diospyros kaki)
Μαλτέζα Μαρία, MSc, BSc Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, με εξειδίκευση στη Κλινική Διατροφή, τη Διατροφική Αξιολόγηση και τα Συμπληρώματα Διατροφής.
Σχόλια