«Λόγος» ψυχής

Από το efsyn.gr / Υποσημειώσεις / Γιώργος Σταματόπουλος
Εγραψε ο Οσκαρ Ουάιλντ ότι το μόνο που κατάφερε ο άνθρωπος στην έως τούδε πορεία του ήταν να αγγίξει μόνο την επιφάνεια της ψυχής - τίποτα άλλο. Αδυνατούμε να ψηλαφήσουμε, πολύ περισσότερο να ιχνηλατήσουμε, την ψυχή ώς τους πιο μυστικούς κρυψώνες της, να αναγκάσουμε με άλλα λόγια τη ζωή να μας φανερώσει τις πιο ενδόμυχες αμαρτίες της. Το είχε διαπιστώσει αυτό ο Ηράκλειτος δυόμισι χιλιάδες χρόνια νωρίτερα όταν έγραφε ότι «δεν μπορείς να βρεις τα πέρατα της ψυχής όποιον δρόμο κι αν ακολουθήσεις· τόσο βαθύς είναι ο λόγος της» (Ψυχής πείρατα ιών ουκ αν εξεύροιο πάσαν επιπορευόμενος οδόν· ούτω βαθύν λόγον έχει).

Ο,τι και να πουν οι «ειδικοί» της ψυχής για την πράξη της μάνας, εάν ήταν όντως πράξη, μόνο σύγχυση αλλά και μειδιάματα προκαλούν - κανείς δεν ξέρει, κανείς δεν θα μάθει ποτέ τι κρύβεται στα σπλάχνα, στα σκοτάδια τους. Ο ορθός λόγος τον οποίο επικαλούμαστε για να ερμηνεύσουμε κάπως το αδιανόητο μερικών πράξεων του είδους, δεν είναι αποκαλυπτικός, διότι έχει μάθει να συνυπάρχει με την καθημερινότητα της ασφάλειας και των νόμων και πέραν τούτων δεν έχει άλλα εργαλεία για να οδηγηθεί σε μια παγκόσμια αντικειμενική γνώση, στην αυτογνωσία έστω.

Το παράδοξο δεν λέει να μας αφήσει, μήτε το παράλογο, μήτε, ως εκ τούτου, η συνεχής πτώση μας από τις νεφέλες του στερεώματος. Κάθε φορά θα φρικιούμε και θα εξοργιζόμαστε, θα μουδιάζουμε από φόβο και άγνοια, και κάθε φορά θα το ξεχνάμε μετά από μικρό χρονικό διάστημα - πάμε γι' άλλα δηλαδή, η ζωή συνεχίζεται και λοιπά καταπραϋντικά [διότι δεν αντέχεται διαφορετικά το παράλογο, το αδιανόητο].

Τα πολύτιμα κύτταρα του μυαλού δεν αρκούν δυστυχώς να συνειδητοποιήσουν τα ίδια αυτά τον «εαυτό» τους, πόσο μάλλον είναι ανεπαρκής η θεώρηση των ειδικών περί την ψυχή επιστημόνων [αναγκαίες εν τούτοις αρκετές φορές οι συμβουλές τους, δεν λέω - με τόσα που τραβάει ο κάθε ταλαίπωρος της πραγματικότητας]. Να συμφιλιωθούμε με το παράλογο είναι αδύνατο, μπορούμε όμως να οικειωθούμε τις φρικώδεις πράξεις έχοντας επίγνωση της τραγικότητας του ανθρώπου.

Εχουμε επίσης και τα έργα τέχνης, που προσπαθούν να ρίξουν φως, εκ των υστέρων, στις απίθανες πράξεις μας, που μας προκαλούν τρόμο και απορία μεγίστη για το ανθρώπινο είδος. Ερωτευόμαστε ας πούμε το φεγγάρι και το φως του, τον ήλιο και τη λάμψη του, τα λουλούδια και τον έρωτα, τη μουσική και την ποίηση και κάπως ξεχνιόμαστε, ευτυχώς, να λέμε.

Για να κατανοήσει κανείς το αποτρόπαιο οφείλει να έχει γνώση όλων των αποτρόπαιων συμβάντων των προηγούμενων αιώνων [των ιστορικών, διότι δεν μπορεί να γίνει λόγος για τις απαρχές, τι συνέβαινε, λ.χ., όταν μπουσουλάγαμε ως όντα].

Η συνείδηση για την οποία νιώθουμε οι περισσότεροι υπερήφανοι, είναι απόδειξη της ατέλειάς μας ή, ίσως, της στρεβλής εξέλιξης του είδους. Μπροστά σε τέτοιες αποτρόπαιες πράξεις αδυνατεί να αρθρώσει λόγο - δεν έχει καν λόγο [η συνείδηση, είπαμε].

Σχόλια