Tα στερνά τιμούν τα πρώτα λέει ο θυμόσοφος λαός θέλοντας να δείξει την αξία της συνέπειας λόγου και έργου κατά τη διάρκεια του βίου κάποιου. Και έγινε η λαϊκή ρήση κριτήριο όσων συμμετείχαν στους κοινωνικούς αγώνες αυτού του τόπου, και κάποια στιγμή άλλαξαν περπατησιά
Ναι, τα στερνά τιμούν τα πρώτα, όμως δεν τα ακυρώνουν, δεν τα σβήνουν, δεν τα απαξιώνουν.
***
Σε κάποια συνάντησή μας ο παλαίμαχος κομμουνιστής Γιώργος Φαρσακίδης, παρόντος του συναδέλφου Γιώργου Μουσγά, μας διάβασε από υπό έκδοση βιβλίο του ένα κομμάτι που αφορούσε τον Μήτσο Παρτσαλίδη. Αφού του είπαμε την άποψή μας, μας εκμυστηρεύτηκε ότι για το θέμα ζήτησε την άποψη του Χαρίλαου Φλωράκη.
Ο Χαρίλαος του είπε: « Δεν θα πρέπει να παραλείψεις ούτε κόκκο από την προσφορά του στο κίνημα», όχι μόνο για τον Παρτσαλίδη αλλά και για όποιον άλλο θα αναφερόταν.
***
Στα τέλη Ιούλη του 1980 πέθανε ο Μήτσος Παρτσαλίδης. Ο «Ριζοσπάστης» είχε το ακόλουθο πρωτοσέλιδο αναγγελτικό του θανάτου του:
Πέθανε ο Μ. Παρτσαλίδης
Πέθανε την Κυριακή το πρωί από καρδιακή προσβολή ο Μήτσος Παρτσαλίδης, σε ηλικία 77 ετών.
Ο Μήτσος Παρτσαλίδης έλαβε μέρος από νωρίς στο κομμουνιστικό κίνημα. Διατέλεσε επί σειρά ετών μέλος της ΚΕ του ΠΓ του ΚΚΕ και εκλέχτηκε βουλευτής το ’32 και το ’36. Από τη θέση του αυτή αγωνίστηκε για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και όλου του λαού. Για τη δράση του φυλακίστηκε και εξορίστηκε επανειλημμένα. Στην τελευταία περίοδο του αγώνα της Εθνικής Αντίστασης, από τον Αϋγουστο του 1944, έγινε γραμματέας του ΕΑΜ.
Το 1968 διαφώνησε με τις αποφάσεις της 12ης ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ και ηγήθηε της ομάδας αυτών που αποσπάστηκαν από το κόμμα και συγκρότητησαν το λεγόμενο «ΚΚΕ εσωτερικού
***
Δεν είναι λίγοι οι λογοτέχνες που αναδείχτηκαν ή συμπορεύτηκαν στους αγώνες του λαού. Λογοτέχνες που το έργο τους ταυτίστηκε με την πορεία και τους αγώνες του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Κατοχής και όσα ακολούθησαν μετά (1940 – 1949). Εποποιία της Αντίστασης, Δημοκρατικός Στρατός, τόποι εξορίας γέννησαν λογοτεχνικές φωνές, και άλλες τις καθόρισαν.
Κάποιοι από αυτούς αργότερα έκαναν άλλες πολιτικές επιλογές, κυρίως με τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968. Παρά τις όποιες ιδεολογικές και πολιτικές ενστάσεις για πλευρές του έργου τους ή για τις μεταγενέστερες πολιτικές επιλογές τους κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει την αξία και τη σημασία του έργου τους (π.χ. Δημήτρης Χατζής, Στρατής Τσίρκας, Μανώλης Αναγνωστάκης κλπ)
***
Το 1932 έγινε το φιλολογικό μνημόσυνο του Ψυχάρη (βαθιά αντιδραστικός και αντικομμουνιστής όσοι λίγοι). Μίλησε ο Βάρναλης. Είπε τα εξής:
Θα επαναλάβω κι εγώ για τον Ψυχάρη τα όσα είχε πει για τον Γκαίτε, όταν γιορτάσανε πέρσι σ’ όλο τον κόσμο τα εκατόχρονά του, ο Λαουτσάρσκι: «Δεχόμαστε από τον Γκαίτε ό,τι καλό είπε για το Λαό, για Δικαιοσύνη και για Λευτεριά, τον άλλον, τον κακό Γκαίτε, που τονε χάλασε η άρχουσα τάξη, της τον χαρίζουμε». Ετσι κι εμείς, η εργατική τάξη της Ελλάδας, ένα μέρος της αυριανής ανθρωπότητας, δεχόμαστε από τον Ψυχάρη όσα καλά έκαμε για το λαό, τον αντιδραστικό Ψυχάρη τονε χαρίζουμε στην αστική ολιγαρχία και τους πνευματικούς υπηρέτες
***
Προσεγγίζοντας το έργο ενός δημιουργού δεν ξεκινάμε από το αξίωμα «ό,τι είναι ο άνθρωπος είναι και το έργο του», πολλές φορές το έργο του, παράγωγο μιας συγκεκριμένης ιστορικής εποχής, τον ξεπερνά.
Αφετηρία μας τα ερωτήματα:
Είναι χρήσιμο και επωφελές για το λαό;
Πηγάζει από τους αγώνες και τις αγωνίες του λαού;
Δροσίζει την ψυχή του λαού και του δίνει ώθηση να πάει μπροστά;
Βοηθά να βαθαίνει και να πλαταίνει η σκέψη μας, να οξύνεται η ευαισθησία μας, να διαμορφώνεται το αισθητικό μας κριτήριο;
Σχόλια