Από το efsyn.gr / Από το efsyn.gr / Θωμάς Τσαλαπάτης / Ανοχύρωτη Πόλη / 12-13.08.20
Οι διακοπές του καλοκαιριού ήταν μια ένοχη αισιοδοξία ανάμεσα στην καραντίνα που έφυγε και την επιστροφή των μέτρων το φθινόπωρο.
Δεν ξέρω πόσες φορές μου έχει συμβεί. Ξέρω όμως πως μου συνέβη και πάλι. Οταν βλέπεις ταινίες. Και βλέπεις τους ανθρώπους να συναντιούνται στον δρόμο και να φιλιούνται σταυρωτά, να δίνουν τα χέρια, να αγκαλιάζονται. Γέρους ανθρώπους να στέκουν σε λεωφορεία και τρένα, πάρτι σε κλειστό χώρο γεμάτα ανθρώπους. Στις πιο απλές στιγμές. Στις πιο απλές εικόνες. Εχεις αυτή την αίσθηση πως κάτι δεν πάει καλά. Πως κάτι σε ξενίζει και σε κρατά σε απόσταση.
Δεν καταλαβαίνεις αμέσως τι είναι αλλά σύντομα σου αποκαλύπτεται. Είναι η απουσία της επιδημίας. Η κανονικότητα των ανθρώπων. Η ελευθερία των σωμάτων, των αποστάσεων και των συμπεριφορών. Στιγμιαία κάτι μέσα σου δυσανασχετεί. Σαν να θες να τους κάνεις παρατήρηση, να τους δώσεις συμβουλές και να τους φορέσεις μάσκες. Να τους σπρώξεις μέχρι να βρεθούν σε σωστές αποστάσεις.
Ανακαλύπτεις, έτσι, πόσο ενσωματωμένη είναι η κατάσταση. Πως έχει περάσει στο σώμα και το βλέμμα σου. Πως έχει γίνει αντανακλαστικό, αυτοματισμός. Ενας τρόπος να αναλύεις και να δέχεσαι τον κόσμο. Αυτή η έκτακτη ανάγκη που έχει γίνει κανονικότητα. Ενας τρόπος σου μέσα στον χώρο. Μια συμπεριφορά που ρυθμίζει τον χώρο αυτό. Τις αποστάσεις, τις συμπεριφορές, το σωστό και το λάθος. Και τελικά αυτό που νιώθεις είναι το πόσο παρόν είναι κάθε φορά το παρόν σου. Διαφέροντας απόλυτα από κάθε τι που έχει προηγηθεί. Από κάθε τι που ονόμαζες κανονικότητα.
Μα το παρελθόν αδιαφορεί επιδεικτικά για το παρόν. Και έχει την τάση να επαναλαμβάνεται διαρκώς και πάντα με τον ίδιο τρόπο. Η ταινία συνεχίζει. Οι άνθρωποι φιλιούνται και αγκαλιάζονται, σπανίως θα τους δεις να πλένουν τα χέρια τους, ακόμα πιο σπάνια θα φορέσουν μάσκες. Ο Μπόγκαρντ συνεχίζει να σφίγγει πάνω του την Ιγκριντ Μπέργκμαν, η Τζιν Σίμπεργκ να περιφέρεται στους δρόμους του Παρισιού και ο μεγάλος Λεμπόφσκι αράζει όπου βρει.
Δεν γνωρίζουν και δεν θα γνωρίσουν τη δική μας κατάσταση. Επιδεικτικοί στην άγνοιά τους θα συνεχίσουν να εκτελούν χωρίς αλλαγές τους ρόλους τους. Με την ίδια αυστηρή ακρίβεια. Εγκλωβισμένοι εντός της καταγραφής, ελεύθεροι από μέτρα και κανόνες της πανδημίας. Το παρελθόν αδιαφορεί για αυτήν. Οχι γιατί δεν αλλάζει (αλλάζει κάθε στιγμή). Αλλά γιατί η επανάληψη το προστατεύει.
Εχουμε φτάσει στο σημείο, η κανονικότητα να μας εκπλήσσει. Και το πιο ενδιαφέρον στις ταινίες δεν είναι πια ούτε η πλοκή ούτε οι χαρακτήρες. Είναι το τίποτα. Αυτό το ανάμεσα στα γεγονότα. Η ελευθερία με την οποία κάποιος μπαίνει σε ένα μαγαζί για να πάρει κάτι, το στριμωξίδι στο μετρό, η χειραψία με έναν γνωστό. Δεν χρειαζόμαστε πια εφέ και σούπερ ήρωες. Μια αγκαλιά αρκεί για να τρομάξουμε.
Και αν οι ταινίες συνεχίζουν να μας αφορούν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο είναι γιατί βρισκόμαστε μετέωροι. Πιστεύουμε πως όλα θα επιστρέψουν στην κανονικότητά τους ενώ ταυτόχρονα βιώνουμε τους περιορισμούς. Το μισό μας κομμάτι βρίσκεται στο παρελθόν, ενώ το άλλο κομμάτι αποστειρώνει τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ. Δεν έχουμε αποδεχτεί ως κανονική την κατάσταση που βιώνουμε. Αλλιώς οι ταινίες θα μας αφορούσαν με πολύ διαφορετικό τρόπο. Ως τεκμήρια μιας εποχής που παρήλθε.
Οι διακοπές του καλοκαιριού ήταν ακριβώς αυτό. Οχι παραθερισμός. Αλλά μια επιστροφή σε παλαιότερες συμπεριφορές και κινήσεις. Μια ένοχη αισιοδοξία ανάμεσα στην καραντίνα που έφυγε και την επιστροφή των μέτρων το φθινόπωρο. Ο τόπος των διακοπών δεν ήταν το μέρος των διακοπών. Αλλά το σώμα. Εκεί συντελέστηκε η διακοπή. Στο ξεκλείδωμά του. Στην επιστροφή σε μια χαμένη κανονικότητα. Μια επιστροφή σε ένα παρόν που να ταιριάζει στο παρελθόν και στις ταινίες.
Να όμως που η ταινία συνεχίζει και πάλι αγκαλιάζονται. Και συ και πάλι δυσφορείς. Μετέωρος και εγκλωβισμένος στο παρόν, να μυρίζεις αντισηπτικό και να μην μπορείς να βρεις μια μπίρα μετά τις 12. Και περιμένεις.
Να τελειώσει η ταινία, να περάσει η πανδημία, το σώμα να αρχίσει να ξεχνά αυτούς τους τρόπους. Και να έρθει μια μέρα που το μόνο σημείο όπου θα μπορείς να συναντήσεις τους τρόπους αυτούς θα είναι κάποια ταινία που θα γυριστεί αργότερα ώστε να μας θυμίσει όσα συνέβησαν το έτος 2020.
Σχόλια