Ιονέσκο: Γιατί να μην αγαπιόμαστε

Από το doctv.gr
«Οι ιδεολογίες, οι θρησκείες, οι αντι-θρησκείες, οι φιλοσοφικές διδασκαλίες δεν προσέφεραν, φαίνεται, παρά προσχήματα στη βία» 

«Αν οι άνθρωποι δεν είχαν θελήσει να καταστραφούν, θα μπορούσαν να τακτοποιηθούν όλα. Δεν θα υπήρχε η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Δεν θα υπήρχαν γενοκτονίες. Γιατί δεν αγαπάμε αλλήλους; ρωτούσε με προφανή αφέλεια ο Ηλίθιος του Ντοστογιέφσκι. Γιατί να μην αγαπιόμαστε ή τουλάχιστον γιατί δεν αδιαφορούμε ο ένας για το άλλο; Έχει διαρκέσει πολύ η ανθρώπινη περιπέτεια, μου έλεγε ένας φίλος, δυστυχής για τη δυστυχία των ανθρώπων· πρέπει να τελειώνουμε μ’ αυτήν.» 

«Πράγματι, η ανθρωπότητα θέλει να αυτοκτονήσει, αλλά δεν το θέλει πραγματικά, μόνο κατά το ήμισυ· αυτό εξηγεί τους πολέμους, τους βομβαρδισμούς, τις διώξεις των ανθρώπων μεταξύ τους. Θέλει και δεν θέλει. Ξέρουμε, όμως όλοι μας πως έχουμε ό,τι χρειάζεται για να τα τινάξουμε όλα στον αέρα. Αυτό θα γίνει από λάθος, ένα λάθος γεμάτο νόημα, από μια παράλειψη ή σε μια στιγμή συλλογικής απελπισίας» 

«Καμιά κοινωνία δεν κατάφερε να καταργήσει την μελαγχολία μας, κανένα πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να μας λευτερώσει από την οδύνη της ζωής, τον φόβο μας μπροστά στον θάνατο, την δίψα μας για την Τελειότητα. Πώς να αποδείξεις ένα νόημα και μια «τάξη» εκεί που δεν βλέπεις κανένα; Στα έργα μου προσπάθησα να εξωτερικέψω το άγχος των χαρακτήρων μου γι’ αυτό το κενό μέσα από αντικείμενα(…) Να παραστήσω ορατά και συγκεκριμένα τον φόβο, τη μετάνοια, τις τύψεις, την αποξένωση…» 

«Οι ιδεολογίες, οι θρησκείες, οι αντι-θρησκείες, οι φιλοσοφικές διδασκαλίες δεν προσέφεραν, φαίνεται, παρά προσχήματα στη βία. Η βία υπερβαίνει πάντα το σκοπό της. Έτσι, μετά την ανατροπή κάποιου καθεστώτος, έρχεται η βία να συνεχίσει το έργο της, κρίνοντας και αποκεφαλίζοντας. Φοβόμαστε την εκδίκηση των ηττημένων. Απεχθανόμαστε εξίσου νικητές και νικημένους.» 

Τα αποσπάσματα προέρχονται από τη συλλογή δοκιμίων Ionesco, Η ελεγεία ενός παράλογου κόσμου (εκδ. Ροές, 2007, μετάφραση: Μίρκα Σκάρα, επιμέλεια: Ε. Κ. Γαζής – Γ. Ξενάριος, επιλογή κειμένων - πρόλογος: Αλέξανδρος Βέλιος). Ο Ευγένιος Ιονέσκο (26 Νοεμβρίου 1909 - 28 Μαρτίου 1994): ήταν γάλλος θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στα Σλάτινα της Ρουμανίας το 1912, όπου άρχισε και τη λογοτεχνική του σταδιοδρομία, δημοσιεύοντας στίχους (1931). Το 1938 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, στην πατρίδα της μητέρας του (όπου έζησε μέχρι το τέλος) και ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων. Τα θεατρικά του έργα διαδέχονταω το ένα το άλλο σε μία μεγάλη αφθονία και ποικιλία θεμάτων, που πολλές φορές ξαφνιάζουν τους θεατές με τις καινοτομίες τους: "Φανερή υποταγή" (1950), "Το μάθημα" (1951), "Το μέλλον βρίσκεται στα αβγά ή χρειάζονται όλα για να κάνεις έναν κόσμο" (1951), "Καρέκλες" (1952, φάρσα), "Θύματα του καθήκοντος" (1952), "Αμεδαίος" ή "Πώς να τον ξεφορτωθείς" (1954, κωμωδία), "Νέος ενοικιαστής" (1955), "Ο χαμαιλέων του βοσκού" (1956), "Φονιάς χωρίς μισθό" (1958), "Ρινόκερο" (1959), "Ο βασιλιάς πεθαίνει" (1961), "Πεζός στον αέρα" (1963), "Η πείνα και η δίψα" (1966) και το τελευταίο του έργο το "Παιχνίδι της σφαγής". Τα έργα του Ιονέσκο έχουν συνήθως μικρή διάρκεια και σημείωσαν παγκόσμια επιτυχία. Ο Ιονέσκο ήταν ο πιο αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος του λεγόμενου "θεάτρου του παράλογου" και δημιουργός του "θεάτρου της αποσύνθεσης". Έγραψε επίσης νουβέλες και δοκίμια και το 1970 έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Πέθανε το 1994.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΑΝΙΝΑ ΠΑΤΣΑ, DOCTV.GR 13 Φεβρουαρίου 2020 Μερικές φορές σκέφτομαι πως αν δεν υπήρχε η αγάπη, τότε για τι πράγμα θα μιλούσαν οι άνθρωποι; Ο έρωτας είναι από τα πιο δυνατά και υποκειμενικά συναισθήματα. Όλοι ήξεραν από πάντα γιατί βρίσκεται στα βιβλία, στα θεατρικά έργα, στις τραγωδίες… Διότι είναι η κινητήριος δύναμη. Πρέπει να ενδιαφερθείτε για όλα όσα συμβαίνουν στα μεγάλα πάθη της ανθρωπότητας. Μέσα σε αυτά τα μεγάλα πάθη η ανθρωπότητα δημιουργεί το μέλλον της. Έτσι βγαίνει από το παρόν της και δημιουργεί κάτι νέο. Οπότε, να μια ερώτηση που αξίζει να κάνουμε στον εαυτό μας: που βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση με την αγάπη;   Πρέπει να υπερασπιστούμε την αγάπη ως μία περιπέτεια, ως ρίσκο, ενάντια στα εγωιστικά μας οράματα   Είναι απαραίτητο να υπερασπιστούμε την αγάπη. Η αγάπη είναι ο πιο δυνατός τρόπος ώστε ένα άνθρωπος να δημιουργήσει στενή σχέση με κάποιον άλλο. Μας τοποθετεί σε κατάσταση εξάρτησης, κάτι που είναι δομικά αντίθετο με τον σύγχρονο ατομικισμό. Αν ο αποκλειστικός σκοπός του ανθρώπου είναι να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και τα ενδιαφέροντά του, πράγμα που αποτελεί και τη βασική ιδέα του σύγχρονου κόσμου,  τότε πραγματικά η αγάπη μπορεί να θεωρηθεί ως κίνδυνος. Πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στην αγάπη και κυρίως απέναντι σε αυτό που συμβαίνει στις ιστοσελίδες γνωριμιών, όπου προσπαθούμε να εγγυηθούμε προκαταβολικά μια ρομαντική συνάντηση, και να εξασφαλίσουμε πως όποιος γνωρίζουμε είναι σαν κι εμάς. Πως έχουν τα ίδια γούστα, τις ίδιες επιθυμίες και την ίδια αποφασιστικότητα με εμάς. Νομίζω πως αυτό είναι αντίθετο ως προς τον ορισμό της αγάπης. Δεν υπάρχει το στοιχείο της περιπέτειας, το ρίσκο. Η αμοιβαία ικανοποίηση πρέπει σήμερα να είναι εγγυημένη -μοιάζει σαν επαγγελματικό συμβόλαιο. Και αυτό νομίζω πως αποτελεί μια σοβαρή απειλή απέναντι στην αγάπη. Πρέπει να υπερασπιστούμε την αγάπη ως μία περιπέτεια, ως ρίσκο, ενάντια στα εγωιστικά μας οράματα. Διότι η αγάπη δεν μπορεί να περιοριστεί στα δικά μας εγωιστικά οράματα.   Η εγκατάλειψη και η απογοήτευση είναι φοβερά αισθήματα. Αλλά αν γι αυτό, αποποιηθούμε την αγάπη, τότε μπορεί να απορρίψουμε τη μεγαλύτερη εμπειρία που μπορούμε να βιώσουμε στην ύπαρξή μας   Κατά κάποιο τρόπο, η αγάπη είναι ένα μάθημα θάρρους. Στους γάμους με προξενιό, δεν υπάρχει ρίσκο. Το ίδιο γίνεται και στις ιστοσελίδες γνωριμιών. Προσπαθούμε να αποφύγουμε το ρίσκο. Νομίζω πως όλη η δημιουργικότητα και η αλήθεια με την πραγματική της σημασία, είναι πάντα συνδεδεμένες με γεγονότα. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλώς καθημερινές συνέπειες της ζωής. Δεν είναι δημιουργία, δεν είναι εφεύρεση, είναι απλώς συνέχεια. Τι σημαίνει το να ξεκινάμε κάτι; Αν θέλουμε να θεωρήσουμε κάτι ως αρχή, θα πρέπει να υπάρχει το στοιχείο της αλλαγής. Αν δεν υπάρχει αλλαγή, δεν υπάρχει αρχή, διότι είναι κάτι που απλώς υπάρχει, συνεχίζει και είναι προκαθορισμένο. Έτσι, όταν εστιάζουμε στο ρίσκο, εστιάζουμε στο γεγονός πως η αγάπη, ως δημιουργία, ως μία εφεύρεση, είναι στενά συνδεδεμένη με μία συνάντηση. Μία συνάντηση που εμπεριέχει το ρίσκο. Και μπορεί να είναι μία συνάντηση ανθρώπων από εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Διότι ο ρόλος που παίζει η αλλαγή, είναι η δημιουργική διάσταση της αγάπης. Έτσι αυτή η αλλαγή μπορεί να είναι ενδιαφέρουσα και παγκόσμια. Η πραγματική αγάπη, κάνει πιθανό αυτό που πριν ήταν απίθανο.   Το πέρασμα από τη μονάδα στη δυαδικότητα είναι επανάσταση. Ξαφνικά ο κόσμος αποκτά μία επιπλέον διάσταση η οποία μας δείχνει πως η αλήθεια του κόσμου συντηρείται από το πλήθος, όχι από το άτομο   Ο μοντέρνος ατομικισμός, είναι ο κόσμος της μονάδας. Η πιο αγνή φόρμα της αγάπης, είναι το πέρασμα από την ατομικότητα ή την δυαδικότητα, στην εμπειρία της ζωής. Η αγάπη δημιουργεί μια προοπτική στον κόσμο και στην ύπαρξη, η οποία δεν είναι υπό το πρίσμα του ενός, αλλά και των δύο. Το πέρασμα από τη μονάδα στη δυαδικότητα είναι επανάσταση. Ξαφνικά ο κόσμος αποκτά μία επιπλέον διάσταση η οποία μας δείχνει πως η αλήθεια του κόσμου συντηρείται από το πλήθος, όχι από το άτομο. Στον σύγχρονο κόσμο έχουμε την τάση όταν συναντάμε ένα πρόβλημα, να φεύγουμε και να περνάμε παρακάτω. Αν εμμείνουμε στην ιδέα πως όταν κάτι γίνεται δύσκολο πρέπει να το παρατήσουμε, τότε θα συμβιβαστούμε με μία αδιάφορη ζωή. Δεν αρνούμαι ότι η αγάπη μας λυπεί. Η εγκατάλειψη και η απογοήτευση είναι φοβερά αισθήματα. Αλλά αν γι αυτό, αποποιηθούμε την αγάπη, τότε μπορεί να απορρίψουμε τη μεγαλύτερη εμπειρία που μπορούμε να βιώσουμε στην ύπαρξή μας. Ο Αλαίν Μπαντιού (17 Ιανουαρίου 1937) είναι Γάλλος φιλόσοφος της Μαρξιστικής σχολής και καθηγητής στο European Graduate School, πρώην κάτοχος της έδρας της Φιλοσοφίας στην École Normale Supérieure (ENS). Θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή στοχαστές και από τους σπουδαιότερους Γάλλους φιλόσοφους της δεκαετίας του '60. Εκτός από αμετανόητος κομμουνιστής είναι και υπέρμαχος του Μαοϊσμού και της Κινέζικης πολιτιστικής επανάστασης, καθώς γοητεύτηκε από τις ιδέες τους. Ο ίδιος έχει ταχθεί υπέρ ενός μη- Σταλινικού Κομμουνισμού και παρότι έχουν σχολιαστεί κατά καιρούς οι ακροαριστερές του απόψεις, αυτό δεν τον εμπόδισε από το να δώσει δεκάδες διαλέξεις σε πολλά μέρη του κόσμου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Συχνά δίνει συνεντεύξεις στον τύπο, όπου εκφράζει την άποψή του για ζητήματα της επικαιρότητας. [Πηγή: www.doctv.gr]

Σχόλια