Κάποιος μας χάλασε τα σχέδια. Αυτό το καλοκαίρι, δεν θα πάμε μαζί στο Κουφονήσι. Το μικρό κατακόκκινο φουσκωτό του, δεν θα αρμενίσει απ' τον Φοίνικα για τα Αντικέρια, τη Σχοινούσα και την Ηρακλειά.
Μόνος μου θα κάνω ψαροντούφεκο; "Στραβός είσαι; Δεν βλέπεις τα χταπόδια"; Είχε, εκτός των άλλων, μοναδική ικανότητα να διακρίνει τα χταπόδια, όσο κι αν προσπαθούσαν να μείνουν ακίνητα και να γίνουν ένα με τον βυθό. Αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι η άγρια χαρά του, όταν θαλασσοπνιγόμασταν μεσοπέλαγα και προσπαθούσαμε να φτάσουμε από την Πάρο στον Πλατύ Γιαλό της Σίφνου. Ήταν μαζί και μια φίλη γενναία... Αμίλητη. Ούτε μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκε, όταν την έλουζαν τα κύματα και κοντεύαμε να τουμπάρουμε. Ούτε όσο μείναμε στην Σίφνο μας κάκιωσε. Τέτοια ψυχραιμία;
Μου τηλεφώνησε ξημερώματα, ενώ τον περιμένα στο φουσκωτό να επιστρέψουμε με τη θάλασσα γαλήνια, να 'χει απέραντη "καλοσύνη": "Αλλαγή σχεδίου, "βράχωσε ο ροφός". Η φίλη μας είχε πάθει τέτοιο πανικό, που της προκάλεσε αφωνία. Απ' την πρώτη μέρα είχε βγάλει ήδη εισιτήριο να επιστρέψει με το πλοίο της γραμμής... Εκτοτε την συνθηματική αυτή φράση τη χρησιμοποιούσε όταν φλερτάριζε μια κοπέλα και έτρωγε χυλόπιτα: "βράχωσε ο ροφός". Τουτέστιν, με τόσα που έλεγε μες το μεθύσι του, η άλλη κλείστηκε στην σπηλιά της.
Γινήκαμε χοντροί γιατί φάγαμε όλες τις αστακομακαρονάδες του κόσμου και προσπαθούσαμε να πιούμε περισσότερο ουίσκι από τον Μπάμπη, τον Τσικληρόπουλο, τον θεατρικό συγγραφέα τον φίλο μας που μας εγκατέλειψε πρώτος. Εγώ σταμάτησα να πίνω όταν οι τρανσαμινάσες χτύπησαν ταβάνι. Ο Μιχάλης όχι. Ακόμη και μετά το πρώτο εγκεφαλικό δεν κράτησε την υπόσχεση που μου έδωσε στο νοσοκομείο: κατέβαζε ένα μπουκάλι με το "καλησπέρα σας". Για να μου δείξει τι χαρά έκανε που ανταμώσαμε.
Από πιτσιρίκια κάναμε παρέα με τον αναρχικό της σχολής Μωραΐτη, που πρωτοστάτησε στα γεγονότα της Νομικής και του Πολυτεχνείου. Έφτιαξε μια επαναστατική οργάνωση όταν ήταν μαθητής. Μπαινόβγαινε στην φυλακή. Κάθε φορά που γινόταν κάποια ένοπλη ενέργεια, πρώτα στο σπίτι του πήγαιναν. Δεκατρείς κατ' οίκον έρευνες. Είχα πάντα ένα σπρέι έτοιμο για να γράψω στους τοίχους: "Λευτεριά στον Μιχάλη Πρωτοψάλτη"!
Κι όμως, σ' όλη την μεταπολίτευση ο "συνήθης ύποπτος", ήταν εκείνος που πρώτος διαφώνησε μεγαλόφωνα με την βία των όπλων, με τόσο προκλητικό τρόπο που μας έκανε να ανησυχούμε, εκείνη την ταραγμένη εποχή, για την ασφάλειά του.
Ήταν εκδότης του ιστορικού αναρχικού περιοδικού "Ο Κόκκορας που Λαλεί στο Σκοτάδι". Πρωταγωνίστησε στην έκδοση των περιοδικών "Αλληλεγγύη", "Τα Άνθη του Κακού" και στο κίνημα της ελεύθερης ραδιοφωνίας με τον "Τυφλοπόντικα στα FM". Οι γονείς του διανοούμενοι, γραμματιζούμενοι. Τους έχασε μαζί ένα καλοκαίρι και ήρθε μόνος του απ' την Νάξο με το μικρό κατακόκκινο φουσκωτό να με βρει στην Πάρο για να μπορέσει να κλάψει. Ανάρπαστα γίνανε τα συλλεκτικά τεύχη του "Κόκκορα" και τα "Άνθη του Κακού" που επανέκδοσε όταν έφτιαξε τις εκδόσεις "Βιβλιοπέλαγος".
Ηταν από τα ιδρυτικά μέλη των Οικολόγων Εναλλακτικών, επηρεασμένος απ' τον Μπούσκιν, ωστόσο μέχρι σήμερα που έφυγε με το δεύτερο εγκεφαλικό (πάλι το έπαθε μέσα στο νοσοκομείο), παρέμενε ουτοπιστής αναρχικός. Δεν νομίζω ότι υπήρχε άλλος που να τον υποστηρίζει: προσπαθούσε να κατεβάσει στις ευρωεκλογές ψηφοδέλτιο με τίτλο "Το Κόμμα της Αναρχίας": "Το Α σε κύκλο είναι το τρίτο καλύτερο brand name μετά το σήμα της mercendes και της ειρήνης", μου έλεγε και ξανάλεγε ενώ ρούφαγε το ουίσκι. Yπομονευτικό το χιούμορ του, οσο και ο αυτοσαρκασμός. Πίστευε ότι θα πάρει τουλάχιστον 5%.
"Αναρχικοί στις εκλογές; Τι λες ρε Μιχάλη"; Τούρκος γινότανε. Ήταν για εκείνον το πιο αυθεντικό, ουμανιστικό κίνημα. Είχε μια τεράστια κήλη και έπρεπε να την εγχειρήσει. "Αν με βοηθήσεις να κατέβουμε στις εκλογές, θα πάω να την αφαιρέσω μετά", το ανέβαλε συνεχώς. Δεν φοβήθηκε ποτέ την εξουσία, αλλά νομίζω αυτήν την εγχείριση την φοβόταν. Κοιτάζω τις παλιές φωτογραφίες απ' τις διακοπές, τα γλέντια, τις διαδηλώσεις. Μην ανησυχείτε: Ο "Κόκκορας που λαλεί στο σκοτάδι" θα ακούγεται πάντα αν έχετε τις νύχτες τα αυτιά σας ανοιχτά.
Αντίο φίλε μου!
ΥΓ. Η κηδεία του θα γίνει αύριο 21/5 στις 17:30 στο νεκροταφείο Αγίων Αναργύρων.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Και αυτό από το enallaktikos.gr
Φίλιππας Κυρίτσης : Ποιος ήταν ο Μιχάλης Πρωτοψάλτης που γνώρισα
Με τον Μιχάλη, που στους αναρχικούς της δεκαετίας του ’70 ήταν γνωστός σαν Κόκκορας, γνωριζόμασταν από το 1977 που δικάστηκε για την συμμετοχή του στην «Επιτροπή ενάντια στην επιστημονική καταπίεση».
Ο Μιχάλης ο Πρωτοψάλτης, που αργότερα του κόλλησαν το παρατσούκλι Κόκκορας, λόγω του ότι έβγαλε το αναρχικό περιοδικό “Ο Κόκκορας που λαλεί στο σκοτάδι’, ο Γιώργος ο Λέτσιος, μαζί με την Σοφία Αργυρίου, τον Νίκο Μπαϊκούση, με το παρατσούκλι Βαρώνος, , τον Σάκη Παπαδόπουλο, με το παρατσούκλι Καρχαρίας, που αργότερα έγινε φωτορεπόρτερ, έναν άλλο με το παρατσούκλι Μαρκήσιος, έναν Μάριο και τον Αντωνάκη τον Γκιών, καταδικάστηκε στα τέλη ’76, αρχές ’77 σε έντεκα μήνες φυλακή, γιατί στο μπαλκόνι των γραφείων της “Επιτροπής ενάντια στην επιστημονική καταπίεση” υπήρχε το πανώ “ΚΑΤΩ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ’.
Η Επιτροπή στεγαζόταν στο δικηγορικό γραφείο του δικηγόρου Γιώργου Νταλιάνη, ο οποίος έχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, και το βιβλίο “Φεντεραλισμός, Σοσιαλισμός, Αντιθεολογισμός” του Μιχαήλ Μπακούνιν, εκδόσεις “Ελεύθερος Τύπος’και έχει γράψει, μεταξύ άλλων, το βιβλίο “Το Σύμπαν της Ιεραρχίας’. Αυτό το σύμπαν τον κατάπιε και βρισκόταν κλεισμένος εδώ και πολλά χρόνια στο Δημόσιο Ψυχιατρείο, υφιστάμενος στο πετσί του την επιστημονική καταπίεση.
Η δίκη που είχε γίνει τότε υπήρξε αρκετά επεισοδιακή, γιατί στην πρόκληση των δικαστών να κάνουν πως δεν ξέρουν τίποτα για τους αναρχικούς, απάντησε ο ιδιαίτερα γνωστός στην εποχή του αναρχικός εκδότης και αγωνιστής Χρήστος Κωνσταντινίδης, με το να πεταχτεί μέσα από το ακροατήριο και να τους πει ότι δεν τους αναγνωρίζει και ότι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να δικάζουν εμάς τους αναρχικούς. Η έκρηξη της αγανάκτησης του Χρήστου έκανε τους δικαστές να διατάξουν την κράτησή του και αυτό με την σειρά του έκανε τον Γιώργο το Φρήκ να πάθει επιληπτική κρίση και να πέσει στο πάτωμα και να χτυπιέται. Η δίκη διακόπηκε και όταν, τελικά, συνεχίστηκε κατέληξε, γύρω στις 4 η ώρα το πρωί, σε καταδίκη των 8 κατηγορουμένων σε 11 μήνες φυλακή με ανασταλτικό αποτέλεσμα της έφεσης. Στο Εφετείο, μετά κάποιους μήνες, αθωώθηκαν.
Το 1977 είχε επίσης καταδικαστεί και για το περιοδικό του, επειδή είχε οδηγίες κατασκευής βόμβας μολότοφ, αλλά δεν μπήκε στην φυλακή. Μπήκε όμως τον Οκτώβρη του 1977, σαν ηθικός αυτουργός μαζί με άλλους εκδότες επαναστατικών εντύπων και τον Νικόλα Άσιμο, για τα επεισόδια που γίνανε στην Αθήνα από αναρχικούς σαν διαμαρτυρία για την δολοφονία των ανταρτών πόλης Αντρέα Μπάαντερ, Γκούντρουν Έσλιν και Γιαν Καρλ Ράσπε, μέσα στα κελιά τους στις φυλακές Σταμχάιμ στη Γερμανία.
Μετά από ένα-ενάμιση μήνα βγήκε, όπως και οι άλλοι και τα επόμενα χρόνια έβγαλε και δεύτερο και τρίτο τεύχος του περιοδικού του «Ο Κόκκορας που λαλεί στο σκοτάδι». Εκείνη την εποχή (τέλος της δεκαετίας του 1970) πρωταγωνίστησε στους αγώνες συμπαράστασης σε εμένα και την Σοφία Κυρίτση, που το 1978 μας καταδίκασαν σε 9 και 5 χρόνια φυλακή αντίστοιχα, για κατασκευή, κατοχή και απόκρυψη 8 βομβών μολότοφ. Στο περιοδικό του υπήρχε εκτεταμένο αφιέρωμα στους αγώνες που γινόταν τότε για συμπαράστασή μας.
Μπορεί μετά την αποφυλάκιση της Σοφίας κι εμένα, το 1981, να μην συνεργαστήκαμε πολιτικά, όμως διατηρήσαμε κάποιες φιλικές σχέσεις και ο Σεπτέμβρης του 1984 μας βρήκε στην Διεθνή Συνάντηση των Αναρχικών που έγινε στην Βενετία, με παρουσία πολλών γνωστών αναρχικών της εποχής, όπως ο Μάρρεϋ Μπούκτσιν, ο Στιούαρτ Κρίστι, ο Άλμπερτ Μέλτζερ, ο Αλφρέντο Μπονάνο κ.ά. Στην συνάντηση αυτή είχε έρθει και η γνωστή αγωνίστρια για τα δικαιώματα των τραβεστί Πάολα, εκδότρια τότε του περίφημου περιοδικού για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων «Το Κράξιμο». που πριν λίγες μέρες (Μάης 2014) βρέθηκε κι αυτή στο νοσοκομείο μετά από ένα σοβαρό καρδιακό επεισόδιο, που την έκανε να χρειαστεί εγχείρηση.
Ο Μιχάλης, από το 2000, διακινούσε και τα δικά μου βιβλία και είχε και το θάρρος να εκδώσει και το βιβλίο του άλλου, χαμένου πια κι αυτού, κοινού μας γνωστού και συναγωνιστή, του Γιάννη Μπουκετσίδη (πέθανε το 2005). Εξέδωσε επίσης βιβλίο για την κοινή μας φίλη Κατερίνα Γώγου και επανέκδωσε το βιβλίο του Νικόλα Άσιμου που αυτοκτόνησε το 1988. Τα τελευταία χρόνια, πέρα από τις τυχαίες μας συναντήσεις σε στέκια του χώρου ή στις εκδηλώσεις που διοργάνωνε, βρισκόμασταν πάντα στις εκθέσεις βιβλίου και στα αντιρατσιστικά φεστιβάλ, όπως και στα φεστιβάλ του Σύριζα, όπου κι εγώ διακινούσα το υλικό της δικής μου αντιεθνικιστικής συλλογικότητας. Στο τελευταίο αντιρατσιστικό φεστιβάλ που έγινε πέρυσι στον Κολωνό, οι πάγκοι μας βρέθηκαν δίπλα-δίπλα και δίπλα μας εμφανίστηκε και ένας νέος σύντροφος που διακινούσε τα βιβλία της «Διεθνούς Βιβλιοθήκης», της πρώτης εκδοτικής και οργανωτικής πρωτοβουλίας των αναρχικών στην Ελλάδα, μετά τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο (ιδρύθηκε το 1971).
Τελευταία φορά πριν 2 μήνες, μιλήσαμε αρκετά στο ευτοπικό στέκι στον Κεραμεικό, για τα εκλογικά σχέδια του, μια που ποτέ δεν εγκατέλειψε την ιδέα ότι αν οι αναρχικοί ψηφίζανε, θα αναδεικνυόντουσαν σε ισχυρή πολιτική δύναμη. Δεν έβλεπε ασυμβατότητα μεταξύ αναρχισμού και εκλογών.
Τώρα στις εκθέσεις βιβλίου και στα αντιρατσιστικά φεστιβάλ, όσοι από τους παλιούς αναρχικούς της δεκαετίας του ’70 ή και του ’80, που έβγαζε τα Άνθη του Κακού, ψάχνουν για τον γνώριμο και οικείο σε όλους εμάς πάγκο του, Κόκκορα ή Μιχάλη, αν προτιμάτε, δεν θα τον βρίσκουν. Και αμφιβάλλω αν βρεθεί κάποιος να τον αντικαταστήσει στην διακίνηση αναρχικού και αντιεξουσιαστικού εντύπου, γιατί τέτοια έντυπα δεν είναι «ανταγωνιστικά» από εμπορική άποψη. Οι αντιεξουσιαστές έχουν μάθει να μην πληρώνουν για αντιεξουσιαστικά έντυπα. Και αν στις εκθέσεις βιβλίου μπορεί να τύχη να βρούμε τον άλλο ιδεολόγο αναρχικό εκδότη, τον Γιώργο, που διευθύνει τις εκδόσεις «Ελεύθερος Τύπος», στα αντιεξουσιαστικά, στα αντιρατσιστικά και στα φεστιβάλ της αριστεράς, μάλλον δεν θα ξαναβρεθεί πάγκος με βιβλία για αντιεξουσιαστές-αναρχικούς, όπως το βιβλίο του Νικόλα Άσιμου, το βιβλίο του Γιάννη Μπουκετσίδη, το βιβλίο για την Κατερίνα Γώγου και άλλα λιγότερα γνωστά, σαν τα δικά μου…
Η αλήθεια είναι ότι σε μας που ελπίζουμε ακόμα στο κοινό των φεστιβάλ, ο Μιχάλης θα λείψει αφάνταστα.
Σχόλια