Από το efsyn.gr / Της Μαριαλένας Σπυροπούλου Ψυχολόγου - ψυχοθεραπεύτριας
Τις ημέρες των γιορτών κυκλοφορούσε μια χιουμοριστική ατάκα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που έλεγε «πάντα σε όλα τα σπίτια υπάρχει ένας θείος που ζητάει στα τραπέζια να καθίσει με τη νεολαία». Με αυτή τη φράση, πολύ εύστοχα διακωμωδούνταν όλοι αυτοί που νομίζουν ότι διαθέτουν νεανική ψυχή και ότι ακόμα καταλαβαίνουν τον παλμό της νεότητας. Φυσικά το χιούμορ βρίσκεται στη λέξη «νομίζουν». Αυτό μου θύμισε η εμφάνιση του γνωστού κωμικού Λάκη Λαζόπουλου σε βραδινή σατιρική εκπομπή, καταθέτοντας τις απόψεις του για τη νεολαία. Ο γνωστός κωμικός έχει πολλά ατού. Είναι εύστροφος, εύστοχος, έχει αφομοιώσει πλήρως την καμπίσια-βλάχικη παρακαταθήκη του, με αποτέλεσμα να είναι από τους λίγους που αναπαρέστησαν με μοναδικό χιούμορ αυτό τον ανθρωπότυπο.
«Το χιούμορ», όπως άλλωστε λέει και ο Ερίκ Βαρτζμπέντ στο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο «Πώς ο Γούντι Αλεν μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, «διαλύει τα προσχήματα, τινάζει στον αέρα το δήθεν, επενεργεί σαν οξύ που κατατρώγει τις απαγορεύσεις και τις συμβάσεις». Και για τον Λαζόπουλο ισχύει αυτό μόνον όσο μένει στον ρόλο του βλάχου. Εκεί αναδύεται το αυθεντικό ταλέντο του, γίνεται συμπαθής, κερδίζει πιστούς, ανθρώπους που αισθάνονται ότι διαθέτει την τόλμη να αυτοσαρκάζεται και να σαρκάζει.
Δυστυχώς, όμως, η γιαγιά μου πάντα έλεγε να μην αγνοώ τη σοφία των λαϊκών ρήσεων, και μαζί με το βλάχος υπάρχει πάντα δίπλα και η λέξη πονηρός.
Κάποτε ένας γνωστός μου είχε εκμυστηρευτεί ότι αποφεύγει να πάει για φαγητό στη μητέρα του. Αισθανόταν ότι μαζί με το τέλειο έδεσμα που του έχει ετοιμάσει, με τη φροντίδα της και την περιποίησή της, υπήρχε κρυφή ατζέντα κάτω από αυτή την αθώα μητρική πρόσκληση. Η ατζέντα ενός ανθρώπου που τίποτα δεν ήθελε να αφήσει στην τύχη, χρεώνοντας με ανθρώπινο αίμα τις λίγες καλομαγειρεμένες μπουκιές. Αυτός είναι ο κύριος συνειρμός που μου έρχεται πια όταν βλέπω τέτοιους ανθρώπους, σαν τον εν λόγω κωμικό. Οτι έχουν κρυφή ατζέντα. Πίσω από το καταιγιστικό χιούμορ, την αναπαράσταση των κωμικών στοιχείων των ανθρώπων, την αθωότητα, την εκδραμάτιση μέσω γάργαρου γέλιου όλων των στοιχείων που μας ταλαιπωρούν, υπάρχει η ανάγκη για έλεγχο, ποδηγέτηση, παρεμβατισμό, υποκρισία και συμφέροντα.
Φράσεις του τύπου «η κρίση έχει καταστρέψει όλες τις ανθρώπινες σχέσεις» ή «δεν υπάρχει πια έρωτας λόγω κρίσης» ή «τα Μνημόνια κατέστρεψαν τη νεολαία γιατί δεν έχουν να κεράσουν έναν καφέ το κορίτσι τους και έτσι καταλήγουν σε αντροπαρέες» -λίγο έλειψε να μας πει ότι λόγω Μνημονίου γίνονται οι άνθρωποι ανέραστοι, ανοργασμικοί και ομοφυλόφιλοι- μας οδηγούν κατευθείαν από το χιούμορ στην αποβλάκωση.
Επίσης, η χρήση της λέξης «ψυχολογία» είναι άλλη μία απόδειξη του δήθεν και όχι της κατάργησής του. Διότι όταν δεν μπορείς να μιλήσεις για τον εαυτό σου, το βίωμά σου, το πώς εσύ αισθάνεσαι και να κριθείς, αραδιάζεις κάτι περί ψυχολογίας του κοινού, της νεολαίας, του κοσμάκη, όλων αυτών που πλήττονται από τα Μνημόνια και σ” τα λένε εσένα γιατί πέρα από καλό χιούμορ, έχεις και καλό αυτί. Είναι μια ψυχολογία και αυτό.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν έχουμε μόνο τους πολιτικούς, τους δικαστές, τους εφοριακούς που μας αξίζουν, έχουμε και τους ανάλογους κωμικούς. Ανθρώπους που χρησιμοποιούν το χιούμορ ως μέσο επιβολής και διαφοροποίησης από τον μέσο όρο. Κωμικούς που κρύβουν την αλαζονεία τους μέσω του χιούμορ. Βουτάνε στο δισκοπότηρο του καθαγιασμού την επιθετικότητα και την υποκρισία. Δεν τους είναι αρκετό το χιούμορ για το χιούμορ. Στη δική μας χώρα δεν θα είχαμε ποτέ τη χαρά να έχουμε τους Μόντι Πάιθον, ούτε τον Γούντι Αλεν, ούτε ακόμα ακόμα τον Μπενίνι. Διότι και το χιούμορ απαιτεί καλλιέργεια, που σημαίνει εντιμότητα, αυτοσαρκασμό, χωρίς κρυφές ατζέντες. Και κυρίως ταπεινότητα. Αυτή την αίσθηση του μεταίχμιου ότι όλα είναι δράμα και όλα κωμωδία την ίδια στιγμή. Την αίσθηση ότι ο κωμικός δεν είναι τίποτε άλλο από έναν δυστυχισμένο άνθρωπο που σχετικοποιώντας τη ζωή βρήκε ως τρόπο επιβίωσης την πυροδότηση των θεμελίων μιας κοινωνίας μέσα από το χιούμορ. Και που αναγνωρίζει για τον εαυτό του ότι δεν είναι δυσαναπλήρωτος, ούτε κάποιος που τον έχουν απόλυτη ανάγκη. Και κυρίως που λέει συνεχώς μέσα του τη φράση των αδερφών Μαρξ «αυτές είναι οι απόψεις μου, και εάν δεν σας αρέσουν… έχω και άλλες».
marialenas77@gmail.com
Σχόλια