Οικογενειακά στερεότυπα και αποτελέσματα των συμπεριφορών των παιδιών στην χωρισμένη οικογένεια


Από το www.typologos.com
Παρουσίαση στην Ακαδημία Πολιτών Μυτιλήνης
Ομιλήτρια: Διονυσία Τριπολίτου, Κοινωνιολόγος. Εκπαιδεύτρια ενηλίκων – Σύμβουλος οικογενειακού προγραμματισμού και ανθρώπινου δυναμικού. e-mail: dionisia@otenet.gr


«Το 1903 ο κοινωνιολόγος Francois Simiand (1873-1935), που είχε επηρεασθεί από τον Durkheim, καλούσε τους ιστορικούς να απομακρυνθούν από την πολιτική, συμβαντολογική και ατομική προσέγγιση για να θεμελιώσουν μία ιστορία που επιθυμεί να αναδείξει τις κοινωνικές δομές.»*

Με επέκταση αυτής της σκέψης η ιστορία της ελληνικής οικογένειας για την κοινωνιολογία είναι μία σημαντική πηγή έρευνας εφόσον απ΄ότι διαφαίνεται στην χώρα μας εξακολουθεί να παίζει έναν σημαντικό κοινωνικό ρόλο.

Για να το πούμε διαφορετικά σύμφωνα με την ρήση του Durkheim είναι το κοινωνικό μας ασυνείδητο. Οι τρόποι σκέψεις μας, οι θεσμοί μας, οι συνήθειές μας που εμφανίζονται εγγεγραμμένες στις συλλογικές αναπαραστάσεις μας, έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν.

Η ιστορία της ελληνικής οικογένειας πέρα από τις τροποποιήσεις της σε σχέση με την κοινωνική της δομή επηρεασμένη από την διαφοροποίηση του κοινωνικοοικονομικού μετασχηματισμού δεν έχει επιδείξει την ίδια μετατροπή στην ενδοοικογενειακή της δομή:

Η ελληνική πατριαρχική οικογένεια, η μητριαρχική οικογένεια, η πυρηνική ή συζυγική οικογένεια, η εκτεταμένη οικογένεια και η μονογονεϊκή οικογένεια: πόσο ευεργετικά επενδύουν τον ρόλο τους μέσα από τον γονέα ως φορέα ηθών, εθίμων και αξιών, μέσα από την συντροφικότητα, μέσα από την φαντασία, μέσα από την στοργική αγκαλιά, μέσα από την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους από την βρεφική ηλικία έως και την εφηβεία τους;

Η κοινωνιολογία, της οποία το πεδίο είναι τα κοινωνικά γεγονότα, ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο ακριβώς γιατί αυτός είναι ένα κοινωνικοποιημένο όν. Πράγματι, κάθε άτομο από τη γέννησή του, βρίσκει ήδη διαμορφωμένους τρόπους να σκέπτεται, να αισθάνεται και να συμπεριφέρεται, τους οποίους εσωτερικεύει προοδευτικά και των οποίων δεν είναι ο δημιουργός.(αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν διαδικασία κοινωνικοποίησης.)

Δηλαδή στα αρχικά στάδια της ζωής του διαπαιδαγωγείται μέσα από τα στερεότυπα της οικογένειάς του. Τα αποτελέσματα αυτού του προγράμματος ζωής, που τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι δεν αναθεωρούν, μπορεί να είναι θετικά αλλά συμβαίνει να είναι και αρνητικά. Πάντως ενίοτε τα παιδιά εκδηλώνουν θετικές ή αρνητικές συμπεριφορές που φαίνεται να έχουν αποφασίσει για μία ολόκληρη ζωή μέσα από το σενάριο του πετυχημένου ή the winner στην διεθνή ορολογία ή του αποτυχημένου ή the looser στην διεθνή ορολογία.

Για να το πούμε διαφορετικά, κάθε άτομο καθορίζεται κοινωνικά και αποκτά από την πρώτη παιδική ηλικία και μετέπειτα τρόπους ύπαρξης που καταλήγουν να φαίνονται ως φυσικοί και οιονεί ενστικτώδεις οι οποίοι του επιτρέπουν να ενσωματωθεί στην κοινωνία στην οποία ανήκει. Μπορούμε επίσης να το πούμε με τα λόγια μίας σοφής γενεάς « Κατά μάνα κατά κύρη, κατά γιό και θυγατέρα».

Ο Patrick Champagne είναι ερευνητής στο κέντρο Κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης και του πολιτισμού διδάσκει την κοινωνιολογία και επισημαίνει ότι «ενδεικτικό αυτής της νέας οπτικής πάνω στην κοινωνία είναι ότι η έννοια της κουλτούρας προσλαμβάνει ένα διαφορετικό νόημα στον 19ο αιώνα. Περιλαμβάνει ό,τι έχει αποκτηθεί ως μάθηση από τα μέλη μια συγκεκριμένης κοινωνίας, δηλαδή γνώσεις, πίστη, τέχνη, ηθική, δίκαιο, έθιμα.»

Η ιδέα, σύμφωνα με την οποία οι κοινωνίες μπορούν να υπόκεινται σε ανάλογους με τη φύση νόμους, δεν είναι χαρακτηριστικό της σύγχρονης κοινωνιολογίας. Αυτή η προσέγγιση των ανθρωπίνων συμπεριφορών προσκρούει στις θρησκευτικές αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες οι άνθρωποι δεν μπορούσαν παρά να εκπληρώσουν ένα πεπρωμένο που ήθελαν οι υπερφυσικές δυνάμεις.

Η ανθρωπιστική φιλοσοφία λέει ότι, ο άνθρωπος στην ουσία προσδιορίζεται μόνο από την συνείδησή του και άρα είναι ελεύθερος και υπεύθυνος των πράξεών του. ΄Ολες αυτές οι αντιλήψεις που από κοινού καθιστούν τον άνθρωπο ένα ξεχωριστό όν, αρνούνται την αρχή της αιτιοκρατίας(ντετερμινισμός).

Η ζωή του ανθρώπου πράγματι συχνά γίνεται αντιληπτή ως μία συνέχεια προσωπικών αποφάσεων, επιλογών που πραγματοποιούνται ελεύθερα, εκούσιων πράξεων ή και τυχαίων. Με άλλα λόγια τα περισσότερα άτομα νομίζουν ότι είναι κύριοι των σκέψεών τους, των συμπεριφορών τους άρα της μοίρας τους.

Στην αιτιολόγηση των συμπεριφορών μέσα από την έρευνα θέλουμε να κατανοήσουμε ποιες είναι οι δυνάμεις που λειτουργούν στον κοινωνικό κόσμο και που ασκούνται σε καθένα από τα άτομα που τον συγκροτούν. Εάν τα άτομα δεν είναι ελεύθερα ηλεκτρόνια ούτε συνειδητοί δημιουργοί των πρακτικών τους, πώς μπορείς να κατανοήσεις τις συμπεριφορές τους; 

Τα ποσοστά της αυτοκτονίας, της παραβατικότητας είναι για παράδειγμα τόσο σταθερά δεδομένα, που χαρακτηρίζουν μία δεδομένη στιγμή την κατάσταση της κοινωνίας.

Αυτά τα φαινόμενα μας απασχολούν και τα μελετούμε διότι γνωρίζουμε ότι οι περισσότερες οικογένειες αντιστέκονται στη μετάβασή τους από ένα σχήμα ζωής, μέσα από την διαδικασία ενός διαζυγίου, στο στάδιο της μονογονεϊκής οικογένειας (ίσως αδόκιμη ορολογία), καλύπτοντας την αντίστασή τους πίσω από τα κοινωνικά παραδεκτά στερεότυπα, μεγαλώνοντας τα παιδιά τους μέσα σ΄ένα συγκρουσιακό περιβάλλον στερούμενο αγάπης και θετικών προτύπων.


Μέσα από τη μελέτη των συμπεριφορών, πράξεις, σκέψεις και ιδέες που η οικογένεια παράγει στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών, διαπιστώσαμε ότι όσο και να «ορκιζόμασταν» ότι εμείς δεν θα κάνουμε στα παιδιά μας όσα μας είχαν πληγώσει όταν ήμασταν παιδιά, βιαστήκαμε να μεγαλώσουμε και μεγαλώνοντας κλείσαμε με αλαζονεία την πόρτα στο παιδί που είναι μέσα μας. Γιατί αν βλέπαμε με τα μάτια ενός παιδιού τότε θα κατανοούσαμε περισσότερο την αναγκαιότητα να συνεχίσουμε να είμαστε γονείς ακόμα και μετά από ένα διαζύγιο.

Και ενώ φαινομενικά η μητέρα έχει κατοχυρώσει αυτό τον ρόλο που θεωρείτε δεδομένος μέσα από την θεσμοθέτηση και άσκηση του οικογενειακού μας δικαίου, δεν έχει ακόμα κατοχυρωθεί ό θεσμικός ρόλος του πατέρα.

Στην εμπεριστατωμένη μελέτη του για την συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών, ο ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής John Gottman επισημαίνει ότι «η πατρότητα είναι σε μεταβατικό στάδιο». Για να κατανοήσουμε περισσότερο την σημασία ενός πατέρα ο οποίος είναι ενεργά συμμέτοχος και συναισθηματικά παρών για τα παιδιά του, ας δούμε για λίγο πώς άλλαξε η μορφή της οικογένειας με το πέρασμα του χρόνου.

Για αρκετές γενιές στο παρελθόν, ο πατέρας είχε πάψει να αποτελεί την πρωταρχική πηγή υγείας και ευημερίας των παιδιών του, για να μεταβληθεί- σε πολλές περιπτώσεις- σε κάτι επιφανειακό. Τα υψηλά ποσοστά διαζυγίων και οι γεννήσεις παιδιών από ανύπαντρες μητέρες είχαν σαν αποτέλεσμα πολλά παιδιά να ζουν χωρίς τον πατέρα τους.

Γι΄αυτά ο πατέρας είναι ο άνδρας που «ήταν εδώ και έφυγε» ή εκείνος που υποτίθεται ότι πληρώνει τη διατροφή αλλά συχνά δεν το κάνει. Οι ιστορικοί τοποθετούν την αφετηρία αυτής της αλλαγής διακόσια χρόνια πριν, με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης, όταν οι άνδρες άρχισαν να περνούν τις μέρες μακριά από τις γυναίκες και τα παιδιά τους.

Χρειάστηκε να φθάσουμε στην δεκαετία του 1960 για να δεχτεί η πατριαρχική οικογένεια ένα ισχυρό πλήγμα από τις εξελίξεις στην οικονομία και το σύγχρονο φεμινιστικό κίνημα. Την εποχή εκείνη οι γυναίκες άρχισαν να εντάσσονται μαζικά, με αριθμούς που κατέρριπταν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, στο εργατικό δυναμικό.

Οι αλλαγές αυτές αχρήστευσαν ως πεπαλαιωμένες τόσο τις παραδοσιακές υποθέσεις και θεωρίες για την πατρότητα όσο και αυτούς που κέρδιζαν το ψωμί της οικογένειας, γράφει ο ιστορικός Robert L.Griswold.

Την ίδια στιγμή ο θεσμός του γάμου υπονομεύτηκε σε μεγάλο βαθμό. Τα ποσοστά των διαζυγίων υπερδιπλασιάστηκαν. Χωρίς τους δεσμούς του γάμου, πολλοί από τους πατέρες αποποιούνται ολοκληρωτικά των ευθυνών τους για τα παιδιά.

Κατά ειρωνικό τρόπο, η αποποίηση των πατρικών ευθυνών συντελείτε σε μία στιγμή που ανοίγουν πολλές νέες ευκαιρίες για μία προσωπική και γεμάτη οικειότητα ανάμιξη των ανδρών στη ζωή των παιδιών τους, ευκαιρίες που δυστυχώς εκμεταλλεύονται λίγοι.

Από την άλλη οι μελέτες δείχνουν ότι οι σημερινοί πατέρες- ειδικά σε οικογένειες στις οποίες και οι δύο σύζυγοι έχουν επαγγελματική δραστηριότητα- φροντίζουν περισσότερο τα παιδιά τους απ΄ότι οι προηγούμενες γενιές. Ο πατέρας σήμερα συμμετέχει περισσότερο στη γέννηση του παιδιού του, ζητά γονικές άδειες και ευέλικτο ωράριο εργασίας, μειώνει τις ώρες εργασίας του προκειμένου να αφιερώσει χρόνο στα παιδιά του. Τι είναι λοιπόν αυτό που φταίει και δεν γίνεται κατανοητή η θέση των πατέρων που θέλουν να διεκδικούν τον γονικό τους ρόλο;


Είναι τελικά τόσο ισχυρά τα στερεότυπά μας που εμποδίζουν την κοινωνική εξέλιξη και την πνευματική ανάπτυξή μας; O Leo Booth μέσα από τον διαλογισμό του περιγράφει την δικιά του οπτική για τα αίτια που οδηγούν τον άνθρωπο μέσα από τα στάδια της ζωής του, στην πνευματική χρεοκοπία.

Αναφέρεται από τον John Bradshaw στο βιβλίο «ο γυρισμός στο μέσα μας παιδί».Σας παραθέτω μερικά αποσπάσματα:

«…Σε κυρίεψα όταν ήσουν μαγικός

Όταν δεν μπορούσες να ξέρεις ότι ήμουν εκεί
Παραβίασα την ψυχή σου
Τρύπησα την καρδιά σου
Σ΄έκανα να νοιώθεις ελαττωματικός και λειψός
Σ΄έκανα να νιώθεις δυσπιστία, ασχήμια, βλακεία, αμφιβολία
Σ΄έκανα να νοιώθεις διαφορετικός
Σου είπα ότι κάτι δεν πάει καλά με σένα
Αμαύρωσα τη Θεϊκή σου εικόνα

……………………………………

Προέρχομαι από αδιάντροπους κηδεμόνες, την εγκατάλειψη,
Την γελοιοποίηση, την κακοποίηση, την παραμέληση-περφεξιονιστικά συστήματα
Ισχυροποιούμαι από την απαίσια ένταση της γονεϊκής οργής
Τις σκληρές παρατηρήσεις των αδελφών
Τη χλευαστική ταπείνωση των άλλων παιδιών
Την άχαρη αντανάκλαση του καθρέπτη
Το αηδιαστικό και τρομακτικό άγγιγμα
Το χαστούκι, το τσίμπημα, το τράνταγμα που κλονίζει την εμπιστοσύνη
Επιτείνομαι από
Ένα ρατσιστικό, σεξικό πολιτισμό
Τη γεμάτη αυτάρκεια καταδίκη των άλλων από τους φανατικούς
της θρησκείας,
Το φόβο και την καταπίεση του σχολείου,
Την υποκρισία των πολιτικών,
Την από πολλές γενιές ντροπή των δυσλειτουργικών
οικογενειακών συστημάτων.
………………………………………….

Εγώ ο πυρήνας της συνεξάρτησης
Εγώ η πνευματική χρεοκοπία
Η λογική του παραλογισμού
Ο καταναγκασμός της επανάληψης
Εγώ το έγκλημα, η βία, η αιμομιξία, ο βιασμός
Εγώ η αχόρταγη τρύπα που τροφοδοτεί όλες τις εξαρτήσεις
Εγώ η απληστία και η λαγνεία
Εγώ ο περιπλανώμενος Εβραίος, Ο ιπτάμενος Ολλανδός του Βάγκνερ,ο άνδρας του υπογείου του Ντοστογιέφσκι, ο διαφθορέας του Κίρκεγκαρντ, ο Φάουστ του Γκαίτε
Διαστρέφω το ποιος είσαι, σε τι κάνεις και έχεις
Δολοφονώ τη ψυχή σου και με κληροδοτείς στις επερχόμενες Γενεές».

                                           

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΞΙΚΗ ΝΤΡΟΠΗ
Αυτός ο διαλογισμός συνοψίζει τους τρόπους με τους οποίους το υπέροχο παιδί που είναι μέσα μας, πληγώθηκε. Η απώλεια του είναι πνευματική και κοινωνική χρεοκοπία. Το εκστατικό παιδί είναι εντελώς μόνο και εγκαταλειμμένο.

Η διεκδίκηση αυτού του παιδιού είναι το πρώτο στάδιο για την συμφιλίωσή μας μαζί του και το ταξίδι της γνωριμίας μας με τα παιδιά μας, με την νέα γενεά. Μία γενεά που καλείται να κοινωνικοποιηθεί μέσα σε μία συνεχώς μεταβαλλόμενη και πολυπολιτισμική κοινωνία.

Μια κοινωνία που χρειάζεται οι πολίτες της να αναπτύξουν την αυτογνωσία τους και την κοινωνική τους συνείδηση με απώτερο στόχο την δημιουργική ένταξη και παρέμβασή τους μέσα στην κοινωνία.

Οι γονείς είναι επείγον να επιμορφώνονται δια βίου έτσι ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά τους :
-Να αναπτύξουν κριτική σκέψη.

-Να αναπτύξουν κοινωνιογνωσία, συνειδητοποιώντας τις επιδράσεις της κοινωνίας στη συμπεριφορά τους, αλλά και τις επιδράσεις της συμπεριφοράς τους στον κοινωνικό περίγυρο και στην κοινωνία .


-Να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες, αξίες και στάσεις ώστε να ενταχθούν σε μία σύγχρονη δημοκρατική, πλουραλιστική και υπό εξέλιξη πολυπολιτισμική κοινωνία.

-Να υιοθετήσουν συλλογικές πρακτικές για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων.
  • Το μεγάλο πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην χώρα μας δεν μας αφήνει περιθώρια να αγνοήσουμε την πραγματικότητα μίας συνεχούς συρρίκνωσης της ελληνικής κοινωνίας. Η πολιτεία οφείλει να δημιουργήσει εκείνες τις δομές που θα βοηθήσουν την οικογένεια να ξεπεράσει τις ενδοοικογενειακές αντιξοότητες:
  • Με σύγχρονα κέντρα κοινωνικής υποστήριξης στελεχωμένα με κοινωνιολόγους, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς που θα είναι δίπλα σε κάθε οικογένεια ώστε να παρέχει την κατάλληλη στήριξη και καθοδήγηση στα ενδοοικογενειακά προβλήματα. 
  • Οι γυναικείες οργανώσεις χρειάζεται να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους σε σχέση με την ταυτότητα της γυναίκας σε ότι αφορά την διεκδίκησή τους στην πραγματικά ισότιμη σχέση με τον άνδρα αφήνοντας δημιουργικό χώρο στον άνδρα-σύντροφο και πατέρα των παιδιών τους. 
  • Οι σχολές γονέων πρέπει να θεσμοθετηθούν ως απαραίτητες πριν οδηγηθούν δυο άνθρωποι στην απόφαση να δημιουργήσουν οικογένεια. 
  • Είναι επείγον να αλλάξει το οικογενειακό δίκαιο το οποίο θα εφαρμόζετε από ειδικούς σε θέματα οικογένειας, με στόχο να δίνετε προτεραιότητα στην εξωδικαστική απόφαση για κοινή επιμέλεια των παιδιών και όχι μετά από δικαστικές διεκδικήσεις που ωθούν τα παιδιά στην Γονική αποξένωση ενός από τους δύο γονείς.
ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ;

Πριν μερικά χρόνια, διενεργήσαμε μία κοινωνιολογική έρευνα για την οποία συνεργαστήκαμε μαζί με ψυχολόγους, ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές. Αυτή η σύμπραξη ήταν σπουδαία!

Η έρευνα αφορούσε τα εξής: Ρωτήσαμε τους ανθρώπους κάθε ηλικίας να μας απαντήσουν «Τι κάνανε εκείνη την ώρα, πώς το κάνανε και γιατί το κάνανε;» Η πιο χαρακτηριστική συνέντευξη έγινε όταν χτυπήσαμε την πόρτα μιας τριώροφης κατοικίας.

Μας άνοιξε μια νέα και μοντέρνα κοπέλα. Της είπαμε τον σκοπό της επίσκεψής μας και μας δέχτηκε στο σπίτι της που ήταν επίσης πολύ μοντέρνα διακοσμημένο. Την ρωτήσαμε τι έκανε εκείνη τη στιγμή και μας απάντησε ότι έβραζε ένα κοτόπουλο. «Να το δούμε»;… «Βεβαίως» μας απάντησε. Άνοιξε το καπάκι της κατσαρόλας και διαπιστώσαμε ότι έβραζε ένα κοτόπουλο χωρίς τις φτερούγες.

«Δεν σας αρέσουν οι φτερούγες»; την ρωτήσαμε.
«Δεν τις έχω δοκιμάσει, έτσι είδα να το μαγειρεύει η μαμά μου!!!».
«Μπορούμε να δούμε τη μαμά σου» ;
«Βεβαίως! Μένει στον δεύτερο όροφο».
Πήγαμε λοιπόν στη μαμά της, την ρωτήσαμε γιατί βράζει το κοτόπουλο χωρίς φτερούγες και μας απάντησε ότι έτσι είδε να το κάνει η μαμά της.
«Ζει η γιαγιά»;
«Βεβαίως! Μένει στο ισόγειο».

Πήγαμε στη γιαγιά και της είπαμε ότι η κόρη της και η εγγονή της βράζουν το κοτόπουλο χωρίς φτερούγες. Την ρωτήσαμε γιατί εκείνη συνήθιζε να το μαγειρεύει με αυτόν τον τρόπο…

«Πολύ απλό παιδάκια μου, η κατσαρόλα μου ήταν μικρή και δεν το χωρούσε»!!!

Φανταστείτε πόσα πράγματα κάνουμε, μόνο επειδή έτσι είδαμε να τα κάνουν!

Ο Φ. Μόφετ, από το Γραφείο Εκπαιδευτικής Επιθεώρησης Του Τμήματος Παιδείας της Νέας Υόρκης) γράφει σε μια έκθεσή του:

«…Έτσι μαθαίνει ένα παιδί, ρουφώντας επιδεξιότητες με τα δάχτυλα των ποδιών και των χεριών του, ώσπου να φτάσουν βαθιά μέσα του. Απορροφώντας τις συνήθειες και τις στάσεις του περίγυρού του, σπρώχνοντας και τραβώντας τον κόσμο του. Ένα παιδί μαθαίνει πιο πολύ από τη δοκιμή παρά από το λάθος, πιο πολύ από την ευχαρίστηση παρά από το πόνο, πιο πολύ από την πείρα παρά από την υποβολή και τη συμβουλή και πιο πολύ από την υποβολή παρά από την καθοδήγηση.

Έτσι ένα παιδί μαθαίνει με τη στοργή, την αγάπη, την υπομονή, την κατανόηση, τη συμμετοχή, με το να είναι και να κάνει. Μέρα με τη μέρα το παιδί μαθαίνει λίγα απ΄αυτά που ξέρετε, λίγα περισσότερα απ΄όσα νομίζετε και καταλαβαίνετε. Αυτά που ονειρευόσαστε και πιστεύετε, αυτά γίνεται το παιδί. Από την αντίληψή σας που είναι θολή ή διαυγής, από τη σκέψη σας που είναι συγκεχυμένη ή οργανωμένη, από τα πιστεύω σας που είναι ανόητα ή σοφά, από τα όνειρά σας που είναι άχρωμα ή χρυσά, από τις ανακρίβειες που λέτε ή από την αλήθεια, απ’όλα αυτά μαθαίνει ένα παιδί».

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι προσωπικές ή αποσπασματικές προσπάθειες δεν αρκούν. Είναι επείγον να διαμορφωθούν σε όλη την χώρα κοινωνικά δίκτυα πολιτών που θα στηρίξουν τον κοινωνικό μετασχηματισμό με στόχο την κοινωνική αλλαγή. Είναι πλέον σαφές ότι η απουσία επίλυσης όλων των προβλημάτων της κοινωνίας αποδίδεται σε δύο μεγάλα χτικιά που τραβούν την Ελλάδα προς τα κάτω πνίγοντας κάθε εξέλιξη:
• Η κακή χρήση της εξουσίας, η οποία για να αλλάξει εκ βάθους πρέπει να ασκείτε από συνειδητά ικανούς πολίτες,
• Οι συντεχνίες οι οποίες θέλουν να συντηρούν μία κοινωνία απαρχαιωμένη λόγω των ατομικών και επαγγελματικών τους συμφερόντων.


Σταματήστε αυτή την κοινωνική απαξίωση, τολμήστε να βγείτε μπροστά!
Και επειδή επικοινωνία δε σημαίνει οπωσδήποτε να λες πολλά, σας προσκαλώ, σε συζήτηση και στην δραστηριότητα βιωματικών ασκήσεων.



Πηγές:
1. Patrick Champagne «η κοινωνιολογία» Σ. 37 Εκδόσεις Σύλλογος Ελλήνων Κοινωνιολόγων
2. PhD. J. Gottman «η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών» Σ.196 Ελληνικά Γράμματα
3. J.Gottman, Ph.D. and J. Schwartz Gottman Ph.D «and baby makes Three» .
4. E.Durkheim «The division of labor in society» book 1 chp. 1 “the method of determining this function”.
5. Father Leo Booth «say yes to your life» Copyrighted material
6. John Bradshaw «homecoming» New York Times Best Seller

Σχόλια