Η Μπαγκαβάτ Γκίτα, ή Μπαγκαβαντγκίτα (भगवद्गीता), που σημαίνει «Το Θείο Τραγούδι"» είναι ένα από τα σημαντικότερα ιερά κείμενα του Ινδουϊσμού.
Γενικά
Η Μπαγκαβαντγκίτα αποτελεί μέρος του μεγάλου ινδικού έπους Μαχαμπαράτα, που όμως πολύ συχνά αποδίδεται ως ανεξάρτητο έργο και μεταφέρει τη διδασκαλία των Ουπανισάντ (Ουπανισάδες) που αποτελούν το τελευταίο τμήμα των Βέντα (Βεδών). Φέρεται δε να συντάχτηκε περί τον 5ο αιώνα π.Χ. στη σανσκριτική γλώσσα από τον Βυάσα τον αποκαλούμενο "Όμηρο της Ινδίας", ή "Ινδό Όμηρο". Είναι γραμμένη με ποιητικό μέτρο αποτελούμενη από 700 στίχους που συγκροτούν 18 κεφάλαια, ή λόγους.
«Όποιος, ελεύθερος από κάθε προσκόλληση,
δεν κυριεύεται από τη χαρά τις στιγμές της ευτυχίας
και δεν βυθίζεται στη θλίψη τις στιγμές του πόνου,
αυτός βρίσκεται στο επίπεδο της τέλειας γνώσης.
Όποιος αποσύρει τις αισθήσεις του από τα αντικείμενα της απόλαυσής τους,
όπως η χελώνα μαζεύει τα πόδια και το κεφάλι μέσα στο καβούκι της,
αυτός κατέχει την πραγματική γνώση.
Μπαγκαβάτ Γκίτα, στίχοι 57, 58
Η Μπαγκαβαντγκίτα περιέχει τον διάλογο του επικού πρίγκιπα και ήρωα Αρτζούνα (= Κατακτητής) με τον φίλο και αμαξηλάτη του Κρίσνα που τυγχάνει να είναι η προσωποποίηση του Θεού, λίγο πριν αρχίσει η μοιραία μάχη του Κουρουξέτρα (Kurukshetra) όπου οι Πάνταβα πρόκειται ν΄ αντιμετωπίσουν σε μια ύστατη αποφασιστική σύγκρουση τους Καουράβα.
Σύντομη υπόθεση
Ο Κρίσνα αν και θεός ενεργεί ως βοηθός του Αρτζούνα και οδηγεί το άρμα του. Ο Αρτζούνα, ηγέτης των Πάνταβα, διαβλέποντας τον κίνδυνο που διέτρεχαν να θανατωθούν κατά τη μάχη οι φίλοι, συγγενείς και δάσκαλοί του διστάζει να πολεμήσει και σκέφτεται να καταθέσει τα όπλα για να μην τους βλάψει. Ο Κρίσνα του εξηγεί ότι πρέπει να είναι πιστός στο καθήκον του ως ευγενής-πολεμιστής (κσατρίγια) και τον συμβουλεύει να κάνει το καθήκον του και να πολεμήσει κατά των Καουράβα χωρίς να μη παρασύρεται από συναισθηματισμούς.
Επ΄ αυτού ο Κρίσνα υπενθυμίζει στον Αρτζούνα όλες τις φρικαλεότητες που είχαν διαπράξει οι Καουράβα σε βάρος των Πάνταβα θεωρώντας ότι η μάχη αυτή θα δώσει τέλος στην αδικία που έχει διαπραχθεί. Συνεπώς ο αγώνας εκ μέρους του Αρτζούνα είναι δίκαιος. Κατόπιν όλων αυτών ο Αρτζούνα διατάζει γενική εφόρμηση όπου τελικά οι Πάνταβα νικούν τον κατά πολύ μεγαλύτερο στρατό των Καουράβα επιφέροντας τη θεία δικαιοσύνη (ντάρμα).
Κατά τη διάρκεια της προτροπής, ο Κρίσνα αναλύει στον Αρτζούνα τις βασικές αλήθειες της ζωής και τον δρόμο προς την ελευθερία (μόκσα) μέσω της γιόγκα. Ο Κρίσνα αποκαλύπτει την Παγκόσμια Μορφή του στον Αρτζούνα και τον καλεί να ενωθεί με τη θεία φύση του μέσω της πλήρους αφοσίωσης (μπάκτι).
Σημειώσεις
Η Μπαγκαβαντγκίτα είναι μέρος του Μαχαμπαράτα και αποτελούν μαζί με τη Ραμαγιάνα ένα από τα δημοφιλέστερα θρησκευτικά κείμενα του Ινδουισμού και έχει εμπνεύσει πολλούς θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες δια μέσω των αιώνων. Ένας από αυτούς ήταν και ο Μαχάτμα Γκάντι που την μελετούσε καθημερινά και αντλούσε έμπνευση ως προς τις έννοιες της εγκράτειας, της δικαιοσύνης, αλλά και του καθήκοντος.
Μεταφράσεις στην Ελληνική
Η Μπαγκαβάτ Γκίτα είναι ένα κείμενο με παγκόσμια ακτινοβολία που έχει μεταφρασθεί σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Ο ινδολόγος Δημήτριος Γαλανός την μετέφρασε για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα το 1803, αλλά δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό του στην Αθήνα το 1848. ΄Το έργο του επανεκδόθηκε μαζί με μια απόδοση του Γιώργου Ζωγραφάκη στη δημοτική από τις εκδόσεις Δωδώνη. Άλλες αξιόλογες μεταφράσεις είναι αυτές του Θεόδωρου Παντουβά και των Χάρι Κρίσνα που έγιναν από το πρωτότυπο σανσκριτικό κείμενο.
Σχόλια