Στην «Πράσινη ιστορία του κόσμου», ο Κλάιβ Πόντινγκ διηγείται την ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από τη σχέση της με το περιβάλλον.
Κανένας αρχαίος πολιτισμός δεν μένει ασχολίαστος, από το Νησί του Πάσχα ώς τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν επανειλημμένα οικοδομήσει κοινωνίες που αναπτύχθηκαν και ήκμασαν εκμεταλλευόμενες τους φυσικούς πόρους της Γης, μέχρι που οι πόροι αυτοί δεν μπορούσαν πλέον να συντηρήσουν τον πληθυσμό τους, γεγονός το οποίο προκάλεσε την κατάρρευσή του.
Η κύρια θέση του βιβλίου είναι ότι στην Ιστορία υπήρξαν δύο μεγάλες τομές, η εφεύρεση της γεωργίας και η χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τομές οι οποίες είχαν τεράστιο αντίκτυπο στην οικολογική κατάσταση του πλανήτη μας.
Στην περίπτωση της γεωργίας, η χρήση της γης οδήγησε σε αποδάσωση, σε δημιουργία χώματος με πολλά άλατα εξαιτίας της εντατικής ύδρευσης αλλά και σε ασθένειες εξαιτίας της εγγύτητας της κατοικίας των ανθρώπων με τα ζώα. Οδήγησε επίσης σε γοργή αύξηση του πληθυσμού, σε αστυφιλία, σε αποικισμό, σε εξόντωση της χλωρίδας και της πανίδας και δημιούργησε την κοινωνία όπως είναι σήμερα. Μάλιστα, ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι δεν υπήρξε ποτέ στην Ιστορία «χρυσός περιβαλλοντικός αιώνας» χωρίς μόλυνση, καταστροφές, διαφθορά κ.λπ. Από την απαρχή της γεωργίας οι άνθρωποι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εκμεταλλευθούν τον πλανήτη προς όφελος της κερδοφορίας.
Η δεύτερη τομή είναι πολύ περισσότερο εμφανής σήμερα. Γνωρίζουμε πλέον τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες του να βασιζόμαστε σε μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τις ενεργειακές μας ανάγκες.
Το έργο του Πόντινγκ είναι γεμάτο στατιστικά στοιχεία και γεγονότα που, μπορεί μεν σε κάποιες περιπτώσεις να μην είναι ιδιαίτερα χρήσιμα, είναι όμως πάντα ενδιαφέροντα. Για παράδειγμα, το λευκό ψωμί ιστορικά παραγόταν μόνο όταν υπήρχε έλλειψη σπόρων σίτου, σε σημείο μάλιστα που κάποιες κυβερνήσεις το απαγόρευαν όταν υπήρχε επάρκεια.
Το βιβλίο είναι σαφές και καλογραμμένο και παρ' όλο που δεν φτάνει στο ύψος ενός Ζιν, η ιστορία του θα μπορούσε να συγκριθεί με την «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» από περιβαλλοντική σκοπιά.
Ωστόσο, στο τέλος, ο αναγνώστης μένει «πεινασμένος», αφού ο Πόντινγκ δεν προσφέρει λύσεις ή κάλεσμα για δράση, όπως κάνουν τα περισσότερα βιβλία για το περιβάλλον. Θεωρεί ότι οι προοπτικές για το μέλλον είναι ζοφερές εάν συνεχίσουμε να καταναλώνουμε το ίδιο με σήμερα. Και μάλιστα δεν δηλώνει αισιόδοξος για μια συστημική αλλαγή, καθώς καμία κοινωνία στην παγκόσμια ιστορία δεν άλλαξε τον τρόπο συμπεριφοράς της, κάτι που αναμφισβήτητα την οδήγησε στο μαρασμό, όπως υπογραμμίζει και ο υπότιτλος του βιβλίου, «Το περιβάλλον και η κατάρρευση των μεγάλων πολιτισμών».
Λιγότερα απ' όσα θα περιμέναμε από τον Κλάιβ Πόντινγκ, βρετανό συγγραφέα και υφηγητή Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Σουόνσι της Ουαλίας. Ηταν εκείνος που κατά τον πόλεμο των Φόκλαντς παρέδωσε στον βουλευτή των Εργατικών Ταμ Ντάλγιελ μυστικά έγγραφα της υπηρεσίας του (ήταν τότε σύμβουλος του υπουργείου Αμυνας) σχετικά με τη νομιμότητα της βύθισης του αργεντίνικου πλοίου «Στρατηγός Μπελγκράνο», που προκάλεσε το θάνατο πάνω από 300 ανθρώπων. Ο Πόντινγκ πέρασε από δίκη αλλά τελικά αθωώθηκε.
enet.gr / Βάλια Καϊμάκη
Κανένας αρχαίος πολιτισμός δεν μένει ασχολίαστος, από το Νησί του Πάσχα ώς τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν επανειλημμένα οικοδομήσει κοινωνίες που αναπτύχθηκαν και ήκμασαν εκμεταλλευόμενες τους φυσικούς πόρους της Γης, μέχρι που οι πόροι αυτοί δεν μπορούσαν πλέον να συντηρήσουν τον πληθυσμό τους, γεγονός το οποίο προκάλεσε την κατάρρευσή του.
Η κύρια θέση του βιβλίου είναι ότι στην Ιστορία υπήρξαν δύο μεγάλες τομές, η εφεύρεση της γεωργίας και η χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τομές οι οποίες είχαν τεράστιο αντίκτυπο στην οικολογική κατάσταση του πλανήτη μας.
Στην περίπτωση της γεωργίας, η χρήση της γης οδήγησε σε αποδάσωση, σε δημιουργία χώματος με πολλά άλατα εξαιτίας της εντατικής ύδρευσης αλλά και σε ασθένειες εξαιτίας της εγγύτητας της κατοικίας των ανθρώπων με τα ζώα. Οδήγησε επίσης σε γοργή αύξηση του πληθυσμού, σε αστυφιλία, σε αποικισμό, σε εξόντωση της χλωρίδας και της πανίδας και δημιούργησε την κοινωνία όπως είναι σήμερα. Μάλιστα, ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι δεν υπήρξε ποτέ στην Ιστορία «χρυσός περιβαλλοντικός αιώνας» χωρίς μόλυνση, καταστροφές, διαφθορά κ.λπ. Από την απαρχή της γεωργίας οι άνθρωποι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εκμεταλλευθούν τον πλανήτη προς όφελος της κερδοφορίας.
Η δεύτερη τομή είναι πολύ περισσότερο εμφανής σήμερα. Γνωρίζουμε πλέον τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες του να βασιζόμαστε σε μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τις ενεργειακές μας ανάγκες.
Το έργο του Πόντινγκ είναι γεμάτο στατιστικά στοιχεία και γεγονότα που, μπορεί μεν σε κάποιες περιπτώσεις να μην είναι ιδιαίτερα χρήσιμα, είναι όμως πάντα ενδιαφέροντα. Για παράδειγμα, το λευκό ψωμί ιστορικά παραγόταν μόνο όταν υπήρχε έλλειψη σπόρων σίτου, σε σημείο μάλιστα που κάποιες κυβερνήσεις το απαγόρευαν όταν υπήρχε επάρκεια.
Το βιβλίο είναι σαφές και καλογραμμένο και παρ' όλο που δεν φτάνει στο ύψος ενός Ζιν, η ιστορία του θα μπορούσε να συγκριθεί με την «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» από περιβαλλοντική σκοπιά.
Ωστόσο, στο τέλος, ο αναγνώστης μένει «πεινασμένος», αφού ο Πόντινγκ δεν προσφέρει λύσεις ή κάλεσμα για δράση, όπως κάνουν τα περισσότερα βιβλία για το περιβάλλον. Θεωρεί ότι οι προοπτικές για το μέλλον είναι ζοφερές εάν συνεχίσουμε να καταναλώνουμε το ίδιο με σήμερα. Και μάλιστα δεν δηλώνει αισιόδοξος για μια συστημική αλλαγή, καθώς καμία κοινωνία στην παγκόσμια ιστορία δεν άλλαξε τον τρόπο συμπεριφοράς της, κάτι που αναμφισβήτητα την οδήγησε στο μαρασμό, όπως υπογραμμίζει και ο υπότιτλος του βιβλίου, «Το περιβάλλον και η κατάρρευση των μεγάλων πολιτισμών».
Λιγότερα απ' όσα θα περιμέναμε από τον Κλάιβ Πόντινγκ, βρετανό συγγραφέα και υφηγητή Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Σουόνσι της Ουαλίας. Ηταν εκείνος που κατά τον πόλεμο των Φόκλαντς παρέδωσε στον βουλευτή των Εργατικών Ταμ Ντάλγιελ μυστικά έγγραφα της υπηρεσίας του (ήταν τότε σύμβουλος του υπουργείου Αμυνας) σχετικά με τη νομιμότητα της βύθισης του αργεντίνικου πλοίου «Στρατηγός Μπελγκράνο», που προκάλεσε το θάνατο πάνω από 300 ανθρώπων. Ο Πόντινγκ πέρασε από δίκη αλλά τελικά αθωώθηκε.
enet.gr / Βάλια Καϊμάκη
Σχόλια