Λίγες ημέρες πριν πεθάνει, καθώς πολλές φορές ''χανόμουν'' στις σκέψεις απ’ όσα πέρασα μαζί της, απ’ όσα αισθάνθηκα με την επαφή μαζί της, καθώς ''χανόμουν'' στον πόνο του αποχωρισμού που πλησιάζει, ήρθε μια φωτεινή σκέψη. ''Η ζωή είναι πιο ωραία από όταν το λέμε''. Κι είναι ακριβώς έτσι. Όταν ζούμε κάτι, η στιγμή που το ζούμε είναι πιο σπουδαία από την στιγμή που ορίζουμε την σπουδαιότητά της.
Αν κάτι μου έμαθε η Φαίδρα, είναι αυτό ακριβώς, κάθε στιγμή της επαφής μαζί μου νοιώθω να ‘ταν σαν η πρώτη φορά. Νομίζω πως με κάποιο τρόπο έτσι λειτούργησα και εγώ μαζί της, έχοντας πάντα ένα πέπλο νοιαξίματος κάθε στιγμή. Νοιάξιμο κι αγωνία, μην φάει κάποια φόλα, μην την χτυπήσει κάποιο αυτοκίνητο, μήπως τα καλοκαίρια την δαγκώσει κάποιο φίδι, μήπως σε κάποια συνάντηση με αγριογούρουνα στο βουνό χτυπήσει και πόσα άλλα. Νοιώθω πως κάθε βλέμμα μου πάνω της ήταν ένα χάδι, ένα άγγιγμα.
Η σχέση χτίζεται κι η δική μας νοιώθω να ‘ταν βράχος ακλόνητος. Δεν νομίζω πλάσμα πάνω στον πλανήτη να μου έχει δείξει ή να μου δείξει στο μέλλον τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη. Δυο φορές μ’ άφησε να συμμετέχω και να βοηθήσω όπου χρειάζονταν στις γέννες της. Σχεδόν δεν κουνιόταν όταν φρόντιζα πληγές της, το ίδιο όταν έπρεπε να πάρει κάποιο φάρμακο.
Η απόκτηση της Φαίδρας ήταν η ουσιαστική εκπλήρωση ενός παιδικού ονείρου. Μικρός ήθελα πάρα πολύ ένα λυκόσκυλο, δεν μου το πήραν ποτέ οι γονείς μου. Έτσι στα 34 μου το παιδικό ανεκπλήρωτο όνειρο μου έγινε πραγματικότητα.
Όταν ζούσα στην Αθήνα είχα πάρει ένα υπέροχο ημίαιμο κόκερ. Ο Ravi. Ήρθε στην ζωή μου σε μια στιγμή τεράστιας προσωπικής μοναξιάς. Δυστυχώς έζησε μόνο 11 μήνες. Πέθανε γρήγορα όταν τον χτύπησε αυτοκίνητο μπροστά μου, στο κέντρο της Αθήνας. Είχαμε ζήσει όμως πάρα πολλά, κυρίως ταξίδια, κάναμε συχνά την διαδρομή, Αθήνα – Βέροια και πίσω, με μηχανή. Με τον Ravi ζήσαμε οι δυο μας, μόνοι, όταν πέθανε το σπίτι άδειασε.
Τώρα με τον θάνατο της Φαίδρα, είναι διαφορετικά. Δεν άδειασε το σπίτι, άδειασαν μικρές ουσιαστικές γωνιές της καθημερινότητας. Νοιώθω ένα είδος εσωτερικού ακρωτηριασμού.
Με τον ερχομό της στο ζευγάρι – τότε- το 2007, έφερε παιδιά. Θυμάμαι την πρώτη ημέρα στο σπίτι, ήταν Παρασκευή, σε δυο ημέρες, την επόμενη Δευτέρα μάθαμε πως περιμένουμε τον πρώτο μας γιο. Η Φαίδρα με τον ερχομό της, μας έκανε από ζευγάρι, οικογένεια, γονείς. Αυτό είναι ανεκτίμητο, η Φαίδρα ήταν το πρώτο και παντοτινό παιδί της οικογένειας.
Έχω πολλές εικόνες και αναμνήσεις από την κοινή μας συμβίωση όλα αυτά τα χρόνια, με όλες τις συνθέσεις και ηλικίες. Απ’ την αρχή μέχρι και το πολύ πρόσφατο τελευταίο διάστημα.
Οι πιο δύσκολες στιγμές ήταν το προτελευταίο διάστημα, τότε που σταμάτησαν οι βόλτες στο βουνό. Την έβγαζα μικρές βόλτες μπροστά στο σπίτι μ’ ένα βοηθητικό σαμάρι, εκείνη περπατούσε με μεγάλη δυσκολία.
Το επόμενο στάδιο που δεν περπατούσε καθόλου, ήταν με τον τρόπο του λυτρωτικό κι ας κουνούσε μόνο το κεφάλι της. Μπορούσα αβίαστα -όσο κουραστικό και ψυχοφθόρο ήταν- να δώσω φροντίδα πριν το τέλος που ξέραμε όλοι ότι έρχεται. Είχαμε όμως όλο τον χρόνο να αποχαιρετιστούμε, ενήλικες, παιδιά και φυσικά η ίδια φαντάζομαι.
Μετά ήρθε το τέλος. Μια φίλη μιλώντας για την Φαίδρα είπε: ''Ένα από τα πιο γλυκά, τρυφερά και διακριτικά σκυλάκια…. .'' Έτσι μας άφησε ήσυχα και διακριτικά. Η αλήθεια είναι πως είχαμε ανησυχία μήπως στο τέλος ήταν δυσκολεμένη και είχαμε κραυγές που σίγουρα θα αγρίευαν τα παιδιά και εμάς. Σαν να ‘χε ''διαβάσει'' τους φόβους μας, τις σκέψεις μας. Πέθανε στα χέρια μου ήσυχα και διακριτικά, της μιλούσα κι έφευγε τα τελευταία λίγα λεπτά καθώς μειώνοντας η αναπνοή της.
Έφυγε διακριτικά παρούσα.
Τα επόμενα λεπτά εκτίμησα την σημαντικότητα της φροντίδας των υπαλλήλων των γραφείων κηδειών. Την καθάρισα, την φρόντισα για τελευταία φορά. Σε περίπου 45΄είχε γίνει ένα με την γη. Την κηδέψαμε στα μέρη που για 13 χρόνια έζησε, κοντά στο σπίτι μας. Στο διάστημα αυτό άλλαξε η όψη της, σαν να μίκρυνε, ηρέμησε, χαλάρωσε, αυτή την εικόνα μας άφησε για το τέλος.
Το Φαιδράκι μας πέθανε το απόγευμα της 31ης Οκτωβρίου 2020, έζησε για 13 χρόνια, 2 μήνες και 17 ημέρες. Την επόμενη ημέρα το πρωί πήγαμε μαζί και με τα παιδιά στο βουνό να την δούνε, κλάψαμε αφήσαμε λουλούδια για την συνέχεια. Η Φαίδρα ήταν η συνέχεια, μας έδειχνε πάντα την συνέχεια…. . Το ίδιο απόγευμα βγήκα στο βουνό για τρέξιμο. Ήταν το πιο ''μαγκωμένο'' τρέξιμο της ζωής μου, ένοιωθα το σώμα μου σαν σκληρό κούτσουρο, όπως και το μέσα μου. Έτρεξα σε μονοπάτια που πριν χρόνια τα τρέχαμε παρέα, με λάσπες, με χιόνια, με λιακάδες, με βροχές. Υπήρχαν στιγμές που πνιγόμουν, δεν μπορούσα να αναπνεύσω, το συναίσθημα της απώλειας ξεχείλιζε απ’ τα μάτια. Το κορίτσι μας είχε περάσει στο άλλο επίπεδο, το άγνωστο, το πονετικό για τα εν ζωή πλάσματα.
Τις επόμενες ημέρες ένοιωθα ενοχές με ερωτηματικά μαζί. Μήπως την κούραζα πολύ με τα τρεξίματα; Μήπως την μάλωνα αρκετά; Μήπως νόμιζε πως δεν την θέλω; Μήπως δεν έκανα καλά που δυο εβδομάδες πριν, μόλις είχε ακινητοποιηθεί ετοίμασα την τελευταία της κατοικία; Ένοιωθα και ξεκούραση που δεν είχα την φροντίδα της…. . Ενοχές και για αυτό.
Ο μικρός μας γιος είπε κάποια στιγμή ότι του λείπει το χάδι στην γούνα της. Αυτό λείπει, οι μικρές στιγμές.
Θα ‘θέλα να ζήσει λίγα χρόνια παραπάνω…. . και τότε θα ‘θέλα να ζήσει και λίγα παραπάνω…. . Άνθρωπος και εγώ ξεχνάω ότι η ζωή δεν νικά ποτέ τον θάνατο, ή καλύτερα ότι το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής είναι ο θάνατος κι η αποφυγή του, η καθυστέρηση του.
Ο θάνατος που τρομάζει, που φοβίζει, που εξιτάρει ίσως κάποιους. Το άγνωστο και οικείο στις περιγραφές κι ότι προξενεί στον καθένας μας.
Αυτό ήταν το Φαιδρή μας, άγνωστο στην αρχή, οικείο μας μετά, οικείο κι ''εξιταριστικό'' ίσως στο εδώ, στον αναγνώστη αυτή την στιγμή απ’ την περιγραφή.
Πέθανε ένα μέλος της οικογένειας και κάποιοι φίλοι μου έστειλαν μηνύματα για συλλυπητήρια, κάποιοι άλλη τηλεφώνησαν. Αυτό είναι ωραίο, ανθρώπινο, αισθανόμαστε, βιώνουμε, εκφραζόμαστε και μαθαίνουμε και στα παιδιά μας να το κάνουν. Η θλίψη κι ο πόνος μπορεί να ‘ναι για οτιδήποτε μας αγγίζει, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ζωντανούς οργανισμούς.
Ένα από τα βράδια της πρώτης εβδομάδας που πέθανε η Φαίδρα, βγήκα στο μπαλκόνι, άναψα την πίπα μου έχοντας ένα ποτήρι ρακόμελο. Τότε ήρθε μια σκέψη που ''κούμπωσε'' μέσα μου. Πρέπει να ‘μαι χαρούμενος, πέθανε αλλά ζήσαμε τόσα πολλά, δίχως κινδύνους, χαρούμενος γεμάτος κύκλος που έκλεισε με γεράματα. Η Φαίδρα σε ''δικά'' μας, ανθρώπινα χρόνια ''έπιασε'' τα εκατό.
Όλα αυτά τα 13 χρόνια, 2 μήνες και 17 ημέρες, ζήσαμε και θεωρώ ότι εκμεταλλευτήκαμε κάθε στιγμή μεταξύ μας. Μιλήσαμε και σιωπήσαμε, την μάλωσα αλλά ποτέ εκείνη εμένα, αυτή είναι μια μεγάλη διαφορά μας. Ήταν πάντα έτοιμη να σηκωθεί σε κάθε μου νεύμα δίχως όρους νομίζω. Αυτό που είχαμε ήταν σχέση. Η Φαίδρα και τρεις κοντινοί μου άνθρωποι ξέρουν πότε και που θα ξανασυναντηθούμε οι δυο μας.
Χαίρομαι όχι μόνο για αυτά που έζησα, αλλά κυρίως για αυτά που βίωσα με την επαφή μαζί της. Όπως το ‘πε ο γιος μου, το άγγιγμα, το χάδι στη γούνα της. Το άγγιγμα κι η ενέργεια όταν ακουμπούσα την μύτη μου στην δική της και ανέβαινα προς τα μάτια της.
Το κείμενο που προηγήθηκε συντάχθηκε στο χαρτί και μετά πέρασε στον υπολογιστή το πρώτο 10ήμερο από τον θάνατό της Φαίδρας. Όλο αυτό το διάστημα καθυστερούσα να βρω χρόνο, να ξεχωρίσω φωτογραφίες της για να ολοκληρώσω την ανάρτηση. Πολλές φορές οι κύκλοι δεν κλείνουν περνάν σ' ένα άλλο επίπεδο, νοιώθω πως αυτό έχει συμβεί με την Φαίδρα.
β.ψ.
Σχόλια